Bankaları ve bankalarla anlaşma yapan karşı tarafları olan iş anlaşmalarında, iki tarafın da birbirine güvenmesi gerektiği durumlar olur. Şüphesiz ki iş hayatında gündelik hayatımızda bulunduğu gibi sözlü anlaşmalar bulunmamaktadır. Yazılı anlaşmalar birlikte iş yapan iki taraf için de güven ortamı yaratır.
Bankalar ve bankalarla iş yapan finans kurumları, sigorta şirketleri veya inşaat şirketleri arasındaki anlaşma ihtiyacını, teminat mektupları gidermektedir. Teminat mektupları, bankalar ile tüzel kişiler arasında geçerli olabileceği gibi, gerçek kişiler ve bankalar arasında da teminat mektuplarına dayalı anlaşmalar olmaktadır.
Ülkemizde birçok banka, iş anlaşmaları gereği banka teminat mektupları vermekte ve birçok farklı sektörde yapılabilecek işler için çeşitli banka teminat mektupları bulundurmaktadır.
Bu yazının devamında, Banka Teminat Mektuplarının genel özelliklerine ve taraflara getirdiği avantajlara yakından bakacak ve birçok banka için banka teminat mektupları konusunu detaylı bir şekilde anlatacağız.
Sayfa İçeriği
Banka Teminat Mektupları Nedir?
Banka teminat mektupları, yurt içi ve yurt dışında birçok mal alım satımı veya ithalat ve ihracat gibi iş kollarında mal teslim alınması veya gönderilmesi gibi konularda, gerçek veya tüzel kişiler lehine verilir. Lehine verilir ifadesinin kullanılmasının sebebi, banka teminatlarında kendisine garanti verilen kişiye muhatap, lehine teminat mektubu verilen kişiye ise lehdar denmesidir. Alacaklı ve borçlu gerçek ve tüzel kişiler arasında, borcun ödenebilmesine dayanak sağlamak amacı ile ortaya çıkmış teminat mektupları, finans sektöründe büyük bir gereksinim olarak doğmuş olup günümüzde de sık bir kullanıma sahiptir.
Teminat Mektubu Çeşitleri
Banka teminat mektubu çeşitleri, yapılacak işin süresi ile alakalıdır. Bazı teminat mektupları, geçici teminat mektupları gibi, bir iş aşamasında, geçici bir süre kapsamında banka tarafından verilir. Bu banka teminat mektupları daha çok ihale ve benzeri işlerde kullanılmaktadır. Geçici teminat mektubu veriminde, taraflar daha sonra kesin kalıcılığı olan bir banka teminat mektubunun söz konusu olması hususunda anlaşmış olurlar.
Bunun tam tersi olarak kesin kalıcı olma özelliğine sahip teminat mektupları da bulunmaktadır. Bankalar tarafından verilen geçici teminat mektupları ile karşılaştırıldığında, kalıcı teminat mektuplarının daha büyük bir sorumluluğu taraflara yüklediği görülmektedir. Kesin teminat mektuplarında, taraflar üstlerine düşen bütün sorumlulukları harfiyen yerine getirmek zorundadırlar. Bu sorumlulukların yerine getirilmemiş olması, taraflardan birinin belirli bir tutar tazminat ödemesiyle sonuçlanabilmektedir.
Bunlar dışında, daha spesifik konularda banka teminat mektuplarının verildiği bilinmektedir. Bunlardan biri, vergi teminat mektubudur. Gerçek veya tüzel kişilerin vergi borçlarının veya vergi cezalarının yapılandırılmasını öngören bu mektubu, bütün bankalar vermeyebilir. Teminat mektubu kapsamı ne kadar daralırsa, teminat mektubunu veren bankanın o kadar az olması öngörülebilir bir durumdur.
Avans teminat mektupları, herhangi bir başlarken işi başlatan gerçek veya tüzel kişinin aldığı avans miktarını güvenceye alan mektuplardır, ülkemizde avans teminat mektupları daha çok inşaat sektöründe kullanılmaktadır.
Bayilik veya bir malın veya hizmetin distribütörlüğü üzerine de teminat mektubu bankalar tarafından verilmektedir. Bu teminat mektuplarında kira sözleşmelerine bağlı olarak anlaşmalar yapılabilir.
Kapsamı en geniş olan, hatta sınırsız diyebileceğimiz teminat mektupları serbest konulu teminat mektuplarıdır. Serbest konulu teminat mektupları herhangi bir iş veya dağıtım için herhangi bir kişi veya kuruma verilebilmektedir.
Miktar limitlerine göre sınıflandırılabilecek teminat mektupları da bulunmaktadır. Banka tarafından ödenecek miktarın belirlenmiş olduğu teminat mektuplarına limitli, faiz ve diğer çeşitli ek ücretlerin değişken olarak uygulandığı teminat mektuplarına limitsiz teminat mektupları denilmektedir.
Şimdi bankalardan teminat mektubu almak için yerine getirilmesi gereken şartlara bir göz atalım.
Teminat Mektubu Almanın Şartları Nelerdir?
Öncelikle, birçok bankanın verdiği teminat mektuplarında, teminat mektubu verilen gerçek veya tüzel kişilerin söz konusu bankada kredi portföyüne sahip olması, sıklıkla aranan bir şarttır. Bankada kredi portföyünün bulunmadığı durumlarda,teminat mektubu alınması için başka çözümler bulunabilir.
Banka kredi portföyü konusu çözüme kavuştuktan sonra, teminat mektubu için başvuru yapılır. Banka, başvuru aldıktan sonra başvuruyu yapan kişi ve kurumlar hakkında finansal anlamda bir araştırma başlatır ve ilk olarak bakılacak özellik, teminat mektubu isteyen kişi veya kurumun kredi puanıdır. Belirli bir puan altında bulunan kişilere banka teminat mektubu verilmeyebilir. Başvuran kişi veya kurumun girmiş olduğu ihaleler, geçmiş banka ilişkileri, yapılan anlaşmalar, kullanılan krediler gibi bütün finansal arka plan araştırılır. Her şey olumlu ise, taraflar ve banka tarafından meblağlar, ek ücretler, faiz ve vadeler hesaplanarak anlaşmaya varılır.
Bankalar, daha önce birçok kez teminat mektubu verdikleri kişilere, yeni bir teminat mektubu verirken kolaylık sağlayabilir. Bu nedenle, bir kişi veya kurum eğer bir banka ile teminat mektubu geçmişine sahipse, yeni teminat mektubu işlemlerini de aynı bankadan yapmalıdırlar.
Ülkemizde Teminat Mektubu Veren Bankalar
Ülkemizde, teminat mektubu veren bankaların sayısı değişkenlik gösterebilmektedir. Günümüzde teminat mektubu veren birçok banka bulunmaktadır. Akbank, Türkiye İş Bankası, ING Bank, Vakıfbank, Ziraat Bankası, Halkbank, ve Aktifbank ülkemizde hali hazırda teminat mektubu veren bankalar arasında bulunmaktadır.
Şimdi bankaların verdikleri teminat mektuplarının bazı bankalar için özelliklerine bakalım.
Türkiye İş Bankası Teminat Mektupları
Türkiye İş Bankası Banka Teminat Mektupları, İş Bankası tarafından yapılan tanımlanmasına göre, hem bir mal teslimi veya bir işe girilmesi için gereken sermaye sağlanması konularını hem de taraflar arasında bir borç alacak konusuna hitaben borç ödenmesi veya yapılandırılması konularını kapsamaktadır.
Türkiye İş Bankası banka teminat mektupları hakkında bilgi almak ve komisyon oranlarını öğrenmek için herhangi bir İş Bankası Şubesi’ne uğrayabilirsiniz.
Aktifbank Teminat Mektupları
Aktifbank banka teminat mektupları, teminat mektubu taraflarınca karar verileceği üzere süreli veya süresiz olarak düzenlenebilir. Aktifbank, peşin olarak veya üç aylık dönemlerin sonunda olmak üzere komisyon tahsilatı yapabilmektedir.
Vakıfbank Teminat Mektupları
Vakıfbank banka teminat mektupları, diğer bankalarda olduğu gibi gayrinakdi krediler başlığı altında incelenir ve Vakıfbank teminat mektuplarında, süreli veya süresiz teminat mektupları hem TL hem de yabancı para üzerinden sağlanmaktadır.
ING Bank Teminat Mektupları
ING Bank banka teminat mektupları hakkında detaylı bilgi için, herhangi bir ING Bank şubesi veya kurumsal merkezler kullanılabilir.
ING Bank, lehine tahsis edilmiş kredi durumunda referans mektubu, herhangi bir mal alımı veya bayilik durumunda teminat mektubu vermektedir. Teminat mektupları için TL veya yabancı para ayrımı yapılmaz.
ING Bank banka teminat mektuplarından, kobiler, ticari firmalar ile kurumsal şirketler faydalanabilmektedir.
Ziraat Bankası Teminat Mektupları
Ziraat Bankası banka teminat mektupları, bankalar arasında en kapsamlı olanlardan biridir. Ziraat Bankası, geçici, kesin, avans veya serbest konulu teminat mektuplarını döviz olarak, dövize endeksli veya Türk Lirası cinsinden vermektedir. Peşin olarak veya dönem dönem olarak banka tarafından komisyon alınabilmektedir.
Ziraat bankası teminat mektubu başvuru kanalları olarak, şubeler veya e teminat online başvuru gösterilmektedir.