Ülkelerin dış dünya ile yaptıkları ekonomik alışverişler ülke adına önemlidir. Bu durum belirli bir denge içerisinde olmalıdır. Dış satım ve dıştan alım durumları kontrol altında olmazsa ülkeler adına bazı problemler meydana gelir. Bu problemlerden bir tanesine de cari açıktır. Yazımızın devamında “Cari Açık Nedir?” sorusuna ve cari açığın nasıl kapatılıp, nasıl hesaplandığı hakkında bilgi vereceğiz.
Cari Açık
Cari açık oldukça karmaşık bir kavram olarak bilinmektedir. Böyle bilinmesine rağmen cari açığın tanımı oldukça basittir. Cari açık, ülkenin ürettiği malların ihraç yolu ile satışından kazanılan gelirin ülkenin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri ithal yolu ile alırken ödediği paradan az olmasıdır. Kısacası cari açık ülkenin ihracatı ile ithalatı arasında oluşan açığı ifade eder. Cari açığın fazla olması ülke adına oldukça tehlikeli bir durumdur. Ülke bir süre cari açığı idare edebilse de uzun dönemde cari açığın olması ülke için problem haline gelir ve krizler yaşanabilir. Bu sebeple ülke ekonomisinde cari açıklar doğru kontrol edilmelidir.
Cari Açık Nasıl Kapatılır?
Cari açık her ülkede yaşanabileceği gibi ülkemizde de yaşanan bir problemdir. Bu problemin çözümü için alternatif birçok yöntem geliştirilmektedir. Ülkelerde bazı anlayışlara göre faiz artışı uygulayarak tasarruf yapılacağı düşünülür. Fakat bu yöntem uzun vadede yanlış bir yöntemdir. Bu şekilde devam edildiği takdirde ekonomi mutlaka bir yerde sıkışacak ve büyük bir kriz meydana gelecektir. Bu sebeple daha akılcı ve ileriye yönelik yöntemler uygulanmalıdır. Peki, nedir bu yöntemler?
Cari açığı kapatmak için öncelikle üretimi arttırmak gerekmektedir. Üretimi arttırmaktan kastımız her ürün kategorisi için geçerli değildir. Ülkemiz hali hazırda tarıma dayalı üretim ile ilgilenmektedir. Miktar olarak tarım sektöründe üretim fazla olsa da parasal olarak yeterli değildir. Ek olarak doğal gaz ve petrol benzeri enerjileri de dışarıdan satın aldığımız için cari açığımız artmaktadır. Bu açığı kapatmak adına yapılması gereken teknoloji alanında üretimi arttırmaktır. Cari açığın kapanması için en akılcı yöntem bu olacaktır. Çünkü tüm dünyada teknolojiye talep vardır. Teknolojik üretim ülkemizde düşük seviyelerde olduğu için üretim artışı için çalışmadan önce Ar-ge çalışmalarına önem verilmelidir. Ar-ge ile geliştirilen teknolojik ürünlerin satışının da sağlandığı zaman cari açıkta gözle görülür bir kapanış yaşanacaktır. Cari açığın kapanması için yerli teknolojinin üretimi kilit noktadır. Kriz yaşamış birçok ülke büyük krizleri ve cari açıklarını teknoloji üretimi ile kapatmıştır. Dünyada bunu birçok örneği bulunmaktadır.
Cari Açık Nasıl Hesaplanır?
Cari açığın nasıl hesaplandığını öğrenmek için öncelikle bazı değişkenleri bilmemiz gerekmektedir. Ülkenin cari açığının hesaplanabilmesi için cari denge ve sermaye hesabını bilmek gerekir. Cari denge geniş bir kavramdır ve içerisinde birçok kavramı barındırır. Bu kavramları; mal dengesi, yatırım gelirleri dengesi, hizmetler dengesi ve cari transferlerin toplamı olarak sıralayabiliriz.
Mal Dengesi: Ülkenin ithalat ve ihracat oranları arasındaki fark mal dengesini belirler.
Yatırım Geliri Dengesi: Bir ülkenin döviz yolu ile başka bir ülkeye yaptığı yatırımlar ve başka bir ülkenin yine döviz ile bu ülkeye yaptığı yatırımlar arasındaki farkı ifade eder.
Hizmetler Dengesi: Turizm benzeri hizmetler karşılığında alınan dövizin satılması halinde ödenen döviz ile arasında olan farktır.
Cari Transferler: Ülkeden yurt dışına gitmiş olan işçilerin ülkeye getirmiş olduğu dövizlerin bedelidir.
Cari açık hesaplanırken bu değişkenlerin hepsi gereklidir. Hesaplanma ise değişkenlerin toplanması sonucunda yapılır. Değişkenlerin hepsinin toplamının sonucunda değerler pozitif çıkarsa cari açık olmadığı ortaya çıkar. Eğer değişkenler toplandığı zaman sonuç negatif çıkarsa bu sonuç cari açık olduğunu ifade eder. Cari açık hesaplanması oldukça detaylı bir hesaplamadır. Ancak profesyonel bir şekilde hesaplanma yapılması durumunda doğru sonuçlara ulaşılabilir.
