Günümüzde çek kullanımı oldukça fazladır. Bankalar sayesinde kişilerin ödeme seçenekleri ne kadar çeşitlendirilse de çek yöntemi kişiler tarafından halen aktif olarak kullanılmaktadır. Çek bir ödeme biçimi olarak tanımlanabilir. Kişilerin ismine özel yazılan çeklerin kullanımını, detayları hakkında bilinmeyen bazı değişkenler bulunuyor. Ayrıca “Çek nasıl tahsil edilir?” konusunda soru işaretleri bulunuyor. Gelin bu konuya bir göz atalım.
Sayfa İçeriği
Çek Nedir?
Çek oldukça kıymetli bir evraktır. Kesinlikle kişi tarafından gizliliği sağlanmalıdır. Tanımına gelecek olursak çek, Türk Ticaret Kanununa (TTK) göre düzenlenmiş, bir bankaya hitaben yazılan ödeme türüdür. Çek TTK’ya göre çekin üzerinde her halükarda “çek” kelimesinin yer alması gerekmektedir. Aksi takdirde geçersiz sayılır.
Çekte bulunan taraflar;
Keşideci: Çeki düzenleyen kişi
Muhatap: Çeki ödeyecek olan banka
Hamil: Çeki elinde bulunduran kişi, borcu alacaklı kişi
Çekin şekli aşağıdaki gibi olmalıdır;
- Çek herhangi bir kredi aracı değildir. Bu sebeple çek üzerinde bulunan faiz ibaresi hiçbir şey ifade etmez. Elinizde bulunan çekte faiz ibaresi olsa dahi dikkate almayınız.
- Hamil kişi borcu tahsil etmek için bankaya gittiği zaman, borcu verecek olan kişinin hesabında para varsa hamil kişiye parası hemen banka tarafından verilmelidir.
- Ödenecek olan çekin üzerinde bulunan muhatap, kişi olmaz. Bir banka veya özel finans kuruluşu haricinde muhatap olmamaktadır.
- Çekin geçerli olabilmesi için üzerinde “çek” kelimesinin yer alması gerekir. Çek yabancı bir dilde düzenlenmiş ise kural aynı şekilde işler, çek kelimesinin o dildeki karşılığı çek üzerine yazılır.
- Çek banka üzerinde hesabı olan bir yetkili tarafından imzalanabilir. Çek üzerinde imza haricinde herhangi bir mühür veya parmak izi kullanılmaz.
Çekin düzenlenmesi aşağıdaki gibi olmalıdır;
- Çek karneleri bankalar tarafından verilmektedir. Ayrıca bankalar her çek isteyen müşterisine çek karnesi vermek zorunda değildir. Çek karnesi alacak olan kişi veya firmaların mevduat hesabı olmaları gerekir. Banka çek karnesi vermeden önce kişinin ticari olarak ödeme ahlakına sahip olup olmadığını kontrol eder.
- Çek düzenlenirken belirttiğimiz şekilde kurallarına harfiyen uyulması gerekmektedir. Bu kurallara uyulduğu takdirde hiçbir şekilde problem yaşanmayacaktır. Çek düzenlenirken hamiline veya nama düzenlenir.
Çekin ciro işlemleri;
Çek başka bir kişiye devredilebilir özelliktedir. Bunun iki çeşidi bulunmaktadır. Birincisi tam ciro, çekin devredildiği kişi belirterek yazılır ve ondan başkası tahsil edemez. İkincisi ise beyaz ciro, burada isim belirtilmez ve çeki herkes tahsil edebilir.
Çek Nasıl Tahsil Edilir?
Çekle ilgili genel bilgileri aktardığımıza göre şimdi çek nasıl tahsil edilir konusuna başlayabiliriz. Çekin tahsil edilmesi konusu da bir o kadar önemli bir konudur. Ek olarak tahsil etmenin farklı yöntemleri de bulunmaktadır. Çek takas edilerek ve bankadan tahsil edilebilir. Tahsil edilme yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyelim.
Çeki Bankadan Tahsil Etme
Çekin vadesi dolduğu zaman ilgili bankaya gidip çekinizi tahsil edebilirsiniz. Normal şartlarda vadesi gününde gittiğiniz zaman hesapta para olmalıdır ve çeki tahsil edebilmeniz gerekir. Çek tahsil işlemini bankanın gişesinden yapabilirsiniz. Çeki cirolayıp gişe görevlisine teslim ettikten sonra tahsil işlemini tamamlarsınız. Aksi bir durumla karşılaşıp ödeme alamama ihtimaliniz de bulunmaktadır. Bu aksi durum çeki tahsil edecek hesapta para yoksa gerçekleşir. Kanuna göre çek görüldüğü an ödenmesi gerektiği için o an ödeme alamazsanız çeki karşılıksız olarak belirtebilirsiniz. Fakat genel olarak ödeyecek kişiye belirli bir süre zaman verilir ve ödenmesi beklenir. Çekin ibraz süresi de 10 gün ile sınırlandırıldığı için bir süre bekleyebilirsiniz.
Çeki Takas İle Tahsil Etme
Çeki takas yolu ile tahsil etmek isterseniz, bankayı ziyaret etmeniz gerekiyor. Bankaya gittikten sonra çeki takas ile tahsil etme talebinde bulunmalısınız. Banka sizden çek tahsil masrafı talep edebilir, bu değişkenlik gösteren bir konudur. Bankanın sunmuş olduğu takas ile tahsil etme formunu doldurduktan sonra işlemi tamamlayabilirsiniz. Bankanın sistemde yaptığı ayarlama ile takas edilecek çek vadesi geldiği zaman karşı tarafın hesabına aktarılır.
Karşılıksız Çek Nasıl Tahsil Edilir?
Çekinizi bankaya karşılıksız olarak belirttikten sonra ibraz süresince çeki düzenleyen kişi düzeltme yaparak ödemeyi yapabilir. Bu işlem bankada yapılmaktadır. Bu şekilde çeki tahsil edebilirsiniz. Eğer bu yöntemle de tahsil edemiyorsanız, icra yoluyla tahsil etmeniz gerekecektir. İcra işlemlerini başlatmak için bir avukata başvurabilirsiniz.
