Damga Vergisi Nedir?
Damga vergisi kelime grubunu resmi kurumlarla iş yaptığımız zaman sürekli duyarız. Peki nedir damga vergisi ve bizim için neden bu kadar önemli? Öncelikle damga vergisi kişilerle kurumlar arasında veya kurumlarla kurumlar arasında yapılan hukuki ve resmi her türlü belgeden alınan vergidir. Bu vergi bazı zamanlar kişiler ile kişiler arasında olan belgelerden de alınmaktadır. İki kişinin veya kurumun anlaşmaya varması sonucu imzalanan sözleşmelerden damga vergisi alınmaktadır. Damga vergisinin alındığı belgeler akitler ile ilgili belgeler ve ticari işlemlerde kullanılan belgeler olarak ikiye ayrılır. Bunların ne olduğunu açıklamak gerekirse şu şekilde sıralayabiliriz:
Damga vergisinin alındığı akitler ile ilgili belgeler:
- Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler
- Kira mukavelenameleri
- Kefalet, teminat ve rehin senetleri
- Tahkimnameler ve sulhnameler
- Fesihnameler
- İkinci el araçların satış sözleşmeleri
- Seyahat acentelerinin kontenjan sözleşmeleri
Damga vergisinin alındığı ticari işlemler ile ilgili belgeler:
- Makbuz senedi
- Rehin senedi
- İyda senedi
- Taşıma senedi
- Konşimentolar
- Deniz ödüncü senedi
- İpotekli borç senedi, irat senedi
- Menşe ve mahreç şahadetnameleri
- Bilançolar, gelir tabloları
- İşletme hesabı özetleri
- Barnameler
- Tasdikli manifesto nüshaları
- Ordinolar
- Gümrük idarelerine verilen özel beyan formları olarak sıralanır.
Böylece damga vergisinin ne tür belgeler için olduğunu ve kimlerin ödeyeceğini öğrenmiş olduk. Yazımızın devamında ise “Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?” sorusuna yanıt vereceğiz.
Damga Vergisi Hesaplaması
Damga vergisi her resmi ve hukuki belge için geçerli değildir. Geçerli olan belgelerden zaten yukarıda bahsettik. Bu belgelere sahipseniz damga vergisi ödemeniz gerekir. O halde şimdi ödenecek miktarın nasıl hesaplandığı, ne kadar olduğu hakkında konuşalım.
Öncelikle şundan bahsetmek gerekir; damga vergisinin ödeneceği belgeler ve miktarlar her sene değişmektedir. Yani bugün damga vergisini ödemiş olduğunuz bir belgenin, seneye damga vergisi olmayabilir. Bu sürekli değişen bir şey olduğu için takip edilmesi gerekir. Ödenecek miktar da aynı şekilde 488 numaralı Damga Vergisi Kanunu ile değişikliğe uğrar ve düzenlenir.
Oranlar da ilgili belgeye göre değişiklik gösterebilir. Bu konuda üzerinde en iyi örneğin verilebileceği şey maaşlardır. Örneğin aylık 2000 TL maaşınız var. Kazandığınız bu aylık 2000 TL maaşın binde 7,59’unu damga vergisi olarak ödersiniz. Bu da yaklaşık 15,18 TL’ye tekabül etmektedir. Oranlar binde 1,89 – 9,48 arasında değişirken, diğer miktarlarda 0,6 TL ve 35 TL arasında değişmektedir. Bu oran ve miktarların her sene değişebileceğini tekrar hatırlatalım. Peki oran var ve nasıl hesaplayacağız diyorsanız da bunun için sadece çarpma işlemi bilmeniz yeterlidir. Temel matematik işlemlerini de ilkokulda öğrendiğimize göre pek de zor olmasa gerek. Bu işlemi bir örnek ile açıklamak gerekirse 1600 sayısını ele alalım. Damga vergisini ödeyeceğimiz belge de kira mukavelenameleri olsun ve ödenecek oranı binde 1,89 olsun. 1600 x 0,00189 = 3,024 gibi bir sonuç elde ederiz ve bu bizim ödeyeceğimiz damga vergisinin ücreti olur. Görüldüğü gibi damga vergisi hesaplamak senenin oranları bildiğimiz sürece çok basittir. Ancak damga vergisi hakkında bilinmesi gerekenler bunlarla sınırlı değildir. Ödenmeyen damga vergisinin cezası vardır. Belgenin türüne göre yine cezanın miktarı ve faizleri değişebilir. Damga vergisi ne zaman ve nasıl ödenir diyecek olursak iki türlü durumda ödenebilir. Birincisi belgelere ya da kağıtlara basılı damga konulmasıyla, ikincisi ise pul yapıştırılması veya makbuz verilmesi şeklinde olabilir.
Tüm bunlara dikkat edildiği zaman kurumlarla kurumların, kişilerle kurumların ya da kişiler ile kişilerin arasında imzalanan belgeler, sözleşmeler resmiyet kazanır. Ödenecek olan miktarı seneye göre her yerden bulabileceğiniz gibi, sürekli değişiklik gösteren bir bilgi olduğu için yazımızda yer vermedik. Daha doğru ve kesin sonuçlar alabilmek için verileri dikkatli bir şekilde tarayarak işlerinizde yardımcı olmasını sağlayabilirsiniz.
