Almanca ve İngilizce’de tüccar, satıcı anlamına gelen dealer, dilimizde borsada kendi hesabına alım satan yapan kimse olarak yer almaktadır. Dealer, bir kimse olmak zorunda değil, bir kurum da olabilmektedir. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), bu mesleği müşteri temsilciliği olarak ifade ediyor. Basit bir ifade ile bu şekilde açıklanabilecek olan dealer, yazımızda detaylı bir anlatıma gidecektir. Nasıl dealer olunur, dealerlar ile brokerlar arasındaki fark nedir yazımızda cevabını bulacağınız sorulardır.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi asıl anlamı tüccar olan dealer; halk arasında borsacı, sermaye piyasasında ise aracı, müşteri emrini alıp ileten kişi olarak tanımlanıyor. Aracı kurumlar ile çeşitli firmalarda veya kurumlarda çalışabilen dealerların sayısı resmi rakamlara göre ülkemizde 4113’tür.
Pek çok mesleğin olduğu gibi dealerlıkta da çeşitli zorluklar vardır. Belirli çalışma saatleri olmayan bir meslek olup her an her yerde ve günün herhangi bir zaman aralığında işlerinize mahrum kalabilirsiniz. Esnek çalışma saatlerini kabul etmiş olmasının yanı sıra dealerlık yapacak kişinin stres yönetimi hakkında kendini geliştirmiş olması lazım. Bu işi yapan kişilerde yoğun stresin gözlenmiş olmasından kaynaklı bu durum ile başa çıkabilmesi ve kendini kontrol eden biri olması önemli bir kıstastır. İşi yapacak olan kişinin matematik ile arasının iyi olması ve borsayı yakından takip etmesi, haberleri güncel olarak takip etmesi işini kolaylaştıracak unsurlardır. Dealerlık işinde görev sadece alım satım işi yapmak değil yeri geldiğinde mimar, mühendis, avukat olabilmektir. Her şeyden biraz anlamak işi kolaylaştırabileceği gibi, piyasa takibi yapmayı ve haberleri güncel olarak takip etmeyi de sağlayacaktır. Her işten biraz anlamak aynı zamanda yapılacak alım satım işine bir de o gözden bakmayı sağlayarak daha eleştirel ve mantıklı kararlar alınmasına sebep olacaktır.
Nasıl Dealer Olunur?
Sermaye Piyasası Kurulu kısaca SPK’nın yılda üç kez düzenlediği sınavlar oluyor ve bu sınavlardan 70 not ortalamasını tutturmak öncelik oluyor. Bu sınavlar sonucu ortalamayı tutturur iseniz de alacağınız temel lisanslama belgesi dealer olmanın ön koşulu denilebilir. Veriler üniversite mezunu olmadan bu işi yapmak isteyenlerin çoğunlukta olduğunu ve bu sınavlarda başarılı olup bu işi yapmak isteyenler arasında avantaj sahibi olduklarını ortaya koymaktadır. Dealer olma yolunda ilerleyenler üniversite mezunu da olabilmektedir. Aracı kurum ve kuruluşlar temel lisanslama belgesi olan üniversite mezunları seçmek istemektedir. Bu kapsamda ağırlıklı olarak işletme, iktisat, maliye bölümlerinden mezun olmuş bireyler tercih edilmektedir. Ancak bununla kalmıyor dealer adaylarının müşteri bulması ve sosyal çevresi ile birlikte hobileri de önemli bir etki sağlamaktadır. Örnek vermek gerekirse aracı kurumların tercih ettiği dealer adaylarının yelken ya da binicilik kulüplerine üye olmasıdır. Orada sosyal çevre sağlandığı için gerekli müşteriler bulunur. Bunlar sadece örnek olabileceği gibi sosyal çevresi geniş olanların bu işi yapması daha kolay olacaktır. Bunların dışında aracı kurumların dealer adaylarında nerede oturdukları, hangi marka araba kullandıkları bile bazen önemli olabilmektedir.
Tüm bu özelliklere sahip iseniz ve gerekli sosyal çevreye sahibim diyorsanız siz de sınavlara girip temel lisanslama belgenizi alıp çok rahat dealer olabilirsiniz.
Dealer ve Broker Arasındaki Fark Nedir?
Dealer ve broker birbirine çok yakın iki meslek olup çok sık karıştırılmaktadır. Aralarındaki çok ince bir fark ile birbirinden ayrılan bu iki meslek hakkında konuşarak yazımıza devam ediyoruz.
Dealerlık hakkında yukarıda da konuştuk. Özetlemek gerekirse dealer olan birey alım satım işlerini kendi hesabı üzerinden yapan kişidir. Broker ise aynı alım satım işlerini yaparken belli bir komisyon karşılığı, işlemleri kişi ya da kurumlar için kendi adıyla yapan kişidir.
Dealer ve broker birbiri ile iç içedir. Dealer brokerın müşterisi konumunda da denilebilir.