Dünyada birçok para birimi vardır. Her ülkenin kendisine has para birimlerinin olmasını yanında ülkelerde başka para birimleri de yer almaktadır. Ülkelerde kendi paraları dışında kalan tüm paralara döviz adı verilir. Tüm dünyadaki ülkeleri göz önüne aldığımızda en çok kullanılan ve işlem gören para birimi Amerikan Dolarıdır. Amerikan Doları uluslararası ödemelerde en çok kullanılan para birimidir. Aynı zamanda en çok rezerv tutan para birimi olarak da bilinir. Bu oran %60’dan fazladır. Uzun yıllardır birçok ülkede kullanılan Amerikan Doları birçok yeni kurulan ya da sonradan bağımsız olan ülkelerin de para birimi olmuştur. Ayrıca birçok para birimi Dolar adını alarak yeni birer ad oluşturmuştur. Ekonomi ve finans ile ilgili olan veya bu alanda çalışan herkesin en az bir kez duymuş olduğu ”dolar endeksi” herkesçe pek bilinmemektedir. İşte bu yazıda sizlere “Dolar endeksi nedir?” sorusunu cevaplayacağız.
Sayfa İçeriği
Dolar Endeksi
Dolar endeksi; Tüm dünyada en çok işlem gören 6 tane para biriminin ortalamasının alınarak Dolar karşısındaki değerinin belirlenmesidir. Bu 6 para birimi Amerika Birleşik Devletlerinin ticaret hacminde en fazla değerde olan para birimleridir. Bu paralar ise Dolar endeksi hesaplamasında kullanılır. İlk defa bir antlaşma ile ortaya atılan bu kuram daha sonra 1944 yılında 44 ülkenin resmi para birimi Dolar karşısında endekslenmiştir. Dolar değeriyse altına göre endekslenmiş ve 1 ons altının 35 dolar değeri olduğu hesaplanmıştır. İlerleyen yıllarda bu sistemin Dolara zarar vermesi sonucunda Amerika Birleşik Devletleri 1971 yılında bu durumu ortadan kaldırmıştır. Yeni bir sistem geliştirilerek 1973 yılında Amerika Birleşik Devletleri ile birçok ülke ‘serbest kur’ sistemine geçiş yapmıştır. Bu tarihte Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası Dolar endeksi sistemini; Doların diğer paralar karşısındaki değerini öğrenmek ve karşılaştırma yapabilmek için kullanmıştır. Dolar endeksi başlama değeri ise 100 baz olarak kabul edilmiştir.
Dolar Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Dolar endeksi hesaplamasında kullanılan para birimleri şunlardır; Japon Yeni, Euro, Kanada Doları, İngiliz Poundu, İsveç Krono ve İsviçre Frangı. Bu 6 tane ana para birimi ağırlıklarına göre hesaplanmaktadır.
Dolar endeksi aşağıdaki formüle göre hesaplanmaktadır.
Dolar endeksi, seçilen 6 tane ana para birimi ağırlıklarının geometrik ortalaması alınır ve 50.14348112 sabiti ile çarpılarak bulunur.
Gördüğünüz gibi bu para birimleri içerisinde Euro en fazla ağırlığa sahip olan para birimidir. Bu durumun nedeni ise hemen hemen tüm Avrupa ülkelerinin Euro para birimi kullanmasıdır.
Dolar Endeksi Neyi İfade Eder?
Dolar endeksi ile Amerikan Dolarının sadece bölgesel değerini hesaplamak yerine dünyada en çok kullanılan diğer para birimleri arasındaki değerinin hesaplanması amaçlanır. Bu hesaplama ile Amerikan Dolarının tüm dünyadaki değeri belirlenir ve bu durum yatırımlara yön verir.
Dolar Endeksi Yükselmesi Ne Demek?
Dolar endeksinin yükselmesi veya artması; Dolar endeksinin yukarı yönlü hareket etmesini ifade eder. Yani dolar endeksi artar, yükselir veya yukarı yönlü hareket ederse bu durum Amerika’da Doların değerini güçlendirir. Bu sayede Dolar endeksinde bulunan 6 tane ana para biriminin değerinde ise azalma görülür. Dolar endeksinin yükselmesine neden olacak şeyler; ülkede istikrar sağlanması veya Amerika’da işsizlik oranındaki azalma gibi sebepler olabilmektedir. Amerika’da Doları karşısında değer kaybeden 6 para biriminde ise büyüme yavaşlaması görülür.
Dolar Endeksi Azalması Ne Demek?
Dolar endeksinin bir de aşağı yönlü hareketi bulunmaktadır. Bu da Dolar endeksinin azalmasını yani düşmesini ifade eder. Dolar endeksinin azalması yahut aşağı yönlü hareketi Amerika’da doların değerini zayıflatır. Yani dolar bu durumda 6 para birimi karşısında değer kaybeder. Bu durumda ülkede oluşan bir kaos ortamı, işsizliğin artması gibi şeyler etki edebilir. Doların değerinin düşmesi ile de diğer para birimleri ise artış gösterecektir.
Dolar Endeksi Nasıl Yorumlanır?
- Dolar endeksin yukarı yönlü hareket etmesi doların 6 tane ana para birimine karşı değer kazandığını gösterir.
- Dolar endeksin aşağı yönlü hareket etmesi doların 6 tane ana para birimine karşı değer kaybettiğini gösterir.
Dolar Endeksi Yükselirse Ne Olur?
- EURUSD paritesi düşebilir
- USDTRY paritesi yükselebilir
- Altın düşebilir
- ABD tahvillerinin faizleri yükselebilir
- Gümüş düşebilir
- Petrol düşebilir
- Ülke borsaları negatif etkilenebilir.
