Dünya üzerinde kullanılan ve dünya ticaretinin %60’lık bir payının gerçekleşmesini sağlayan para birimi Dolardır. Günümüzde yaşanılan birçok olay Doların yükselmesi veya düşmesine sebep olmaktadır. Bir para birimi olan Dolar, siyaset ve ekonomi de yaşanan olaylardan etkilenmekte ve bu da Dolar giren tüm ülkeleri ilgilendirmektedir. Peki, dolar neden düşer veya yükselir? Doların yükselmesi veya düşmesi ile alakalı merak ettiğiniz detayları yazımızda bulabilirsiniz.
Doların Düşme Veya Yükselmesinin Sebepleri
Döviz kurlarından olan Dolar, bildiğimiz üzere bu günlerde hareketli zamanlar geçirmektedir. Son bir yıl içerisinde Dolar büyük bir artış göstermiş neredeyse Euro ile aynı seviyeye ulaşmıştır. Bu durum dolayısıyla insanların meraklarını uyandırarak, Dolar neye göre yükselir veya düşer sorusunun sebeplerini öğrenmek istenmelerine sebep olmuştur. Son zamanlarda Doların artması ülkemizde yaşanan terör olayları, darbe girişimleri vb. faktörlerden etkilendiği görülmüştür. Bu etkilenme Doların yükselmesi yönünde olmuştur. Elbette Doların yükselmesi bizim para birimimizin kurunu düşürmesine sebep olduğu unutulmamalıdır.
Para birimlerinden herhangi birine talep varsa bu değerinin artmasına neden olur. Herhangi bir ülkenin içerisinde yeterli miktarda Dolar yoksa bu talepten dolayı yükselmesine sebep olur. Çünkü sadece para değil herhangi bir şey dahi olsa ve bu şeyin miktarı azsa talebi de çok olur. Az miktarda olan şey talebi karşılamaz, karşılamayadığı için piyasada fiyatı artar. Dolarda da durum aynı şekildedir. Ülkemizin iç piyasasında yeterli düzeyde Dolar bulunmadığından, şirketlerin veya kişilerin talepleri karşılanamamakta bu da ülkemizin cari açığı olduğunu göstermektedir. Cari açığın çok olması ülkede ithalatın ihracattan fazla olmasından kaynaklanır. Bu nedenle ülkemizde yaşanan cari açıklık Doların yükselme sebebidir.
Talepten başka Dolar kurunun yükselmesi veya düşmesinin sebebi, ülkeler arasındaki siyasetin boyutudur. Ülkede veya ülkeler arasındaki siyasi olaylar dolaylı yollardan para birimini de etkiler. Döviz türü olan Dolar da siyasi iktidardan etkilenmektedir. Siyasi ortamda yaşanan olumsuzluklar, gerginlikler borsayı etkileyerek olumsuz ilerlemesine neden olacaktır. Olumsuz ilerleyen borsa eksi değerlerde işlem görüyor demektir. Borsada yaşanan bu olumsuz durumlar döviz türlerini dolayısıyla Doları da etkileyerek yükselmesine sebep olacaktır. Unutulmamalıdır ki borsa eksi değerlerde ilerlerse döviz türleri artışa geçecektir.
Ülkede yaşanan turizm faaliyetleri önemli derecede çok ise, ülkeye gelen turist sayısı çok ise bu da ülkeye girecek olan Dolar miktarını arttıracak demektir. Ülkeye giren Dolar miktarı arttıkça kurunda da düşüş yaşanacaktır. Ülkeye giren turist sayısını arttırmada ekonomistlerin rolü çok büyüktür, istikrarlı olunmalıdır. Dövizin ülkelere girişi üretim, ticaret ve turizmle olmaktadır.
Amerika Merkez Bankası(FED), bizim gibi gelişmekte olan ülkelere 2008 yılında yaşadığı ekonomik kriz zamanında düşük faizli Doları piyasalarımıza sürerek kendi ekonomisini güçlendirmek istemiştir. Amerika’nın ekonomisinin yıllar geçtikçe olumlu ilerlemesi sonucunda FED faizleri arttırma yoluna gidince, Dolar kuru yükselmiştir. Böylece ülkemize giren Dolar dolayısıyla yüksek faizli olarak girmeye başlamıştır.
Ülkenin iç piyasasında eritileyemecek kadar para basılması, ülkedeki döviz rezervlerinin yeterli olmaması, ülkenin elinde ki bütçenin cansız sektörlerde harcanması, ileri teknolojiye ihtiyaç olduğu halde yeterli seviyede yatırım yapılmaması yönetim tarafından yanlış ekonomik hamlelerdir. Bu yanlış hamleler ekonomiyi büyük bir şekilde etkileyecek ve dolayısıyla döviz kurlarını yani Doları yükseltecektir. Ancak eğer bu hamleler doğru bir şekilde yapıldığı takdirde Dolar kurunun düşeceği ihtimali unutulmamalıdır.
Özetlemek gerekirse ülkelerdeki arz ve talep dengesi, siyasi ilişkiler, olaylar Doların yükselmesinin veya düşmesinin ana nedenleridir. Bizler gibi gelişmekte olan ülkelerin döviz kurları yukarıdaki nedenler doğrultusunda yükselmeler veya düşüşler yaşayacaktır. Bu nedenle ülkelerin siyasi iktidarları çok önemlidir. Eğer siyasi iktidarın adımları güvenli atılır, doğru ekonomik hamleler yapılır, bütçe iyi değerlendirilir ise zamanla gelişme gösterir. Tam tersi bu saydıklarımız yanlış şekilde yapılırsa ülkenin cari açığı çok olur, muhtaç bir ülke haline gelir.
