Merkez Bankasının para arzını kontrol etmek için kullandığı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler sayesinde ülkenin ekonomi piyasalarında dengeler sağlanır. Yöntemlerden bahsedilirken bilinmesi gereken bazı önemli kavramlar bulunmaktadır. Bilinmesi gereken kavramların başında ise faiz koridoru gelir. Merkez Bankasının birçok para arzı kontrolü aşaması faiz koridoru içerisinde gerçekleşir. Bu yazımızda faiz koridoru nedir ve ne işe yarar sorularını detaylı bir şekilde cevaplayacağız. Öncelikle “Faiz Koridoru Nedir?” sorusunu cevaplayalım.
Faiz Koridoru
Faiz Koridoru, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından kullanılan para politikası aracıdır. Faiz koridoru, bir gecede oluşan borçlanma faizi – borç verme faizi arasında meydana gelen alandır. Merkez Bankası gecelik borç alış ve satış faizlerini değiştirerek para üzerinde kontrol sağlamayı amaçlar. Para ihtiyacı olan bankalar gecelik ihtiyaçlarını Merkez Bankası’ndan alabilmektedirler. Aynı şekilde para fazlası olan kişiler de Merkez Bankasına verebilmektedirler. Bu işlemlerin gerçekleştiği alan faiz koridorudur. Faiz koridorunun içerisinde birçok farklılık yaşanmaktadır. Faiz koridoru alt ve üst olarak ayrılmıştır. Faiz koridoru taban sınırı alt bant veya taban faizi, faiz koridoru üst sınırı ise üst bant veya tavan faizi olarak tanımlanmıştır.
Faiz koridorunun taban ve tavan faizi değişimleri Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının elindedir. Merkez Bankası aylık periyotlar ile faiz koridoru taban ve tavan faizleri değiştirebilir. Faiz koridorunda tavan faiz kısmında yükseliş görülürse bu durum faiz koridoru genişlemesi, tavan faiz kısmı düşerse faiz koridoru daralması olarak tanımlanmaktadır. Faiz koridorunun genişlemesi ve daralması durumlarında alınabilecek farklı tedbirler bulunmaktadır.
Faiz Koridoru Ne İşe Yarar?
Faiz koridorunun kontrolü Merkez Bankası’ndadır. Merkez Bankası faiz koridoru kontrolü ile ülkede önemli ekonomik değişiklikler yapmaktadır. Merkez Bankası ülkedeki faiz koridorunda genişletme veya daraltma yaparak mevcut piyasa döviz durumunu kontrolü altında tutar. Bu işlem Merkez Bankası tarafından gerektiği zamanlarda yapılmaktadır. Ülkede herhangi bir likidite sıkışıklığı olduğu zaman ülke para birimi değer kaybeder. Doğal olarak yabancı paralar da değer kaybeder. Bu değişimler de faiz koridoru içerisinde gerçekleşir. Faiz koridoru krizler sonrasında da kullanılabilecek olan bir araçtır. Kriz aşamasında oluşan olumsuz ve belirsiz durumları atlatmak için faiz koridoru TCMB tarafından devreye sokulup, gerekli önemler alınabilir. TCMB’nin faiz koridorunu kullanmasının en büyük sebeplerinden bir tanesi ise anlık ve hızlı olarak müdahale edilebilen bir araç olmasıdır. Bu sebeple de faiz koridoru avantajlı bir araçtır.
Ülke için büyük önem taşıyan enflasyon hedeflerinde faiz koridoru mutlak bir kavram olarak karşımıza çıkar. Enflasyonun belirlenmesinde faiz koridoru ve kapsadığı bileşenler mutlaka kullanılır. Enflasyon aşamasında kullanımlar da Merkez Bankası kontrolünde gerçekleşir. Faiz koridoru değerleri ve Merkez Bankasının koridora müdahaleleri yakından takip edilmelidir. Ülke ekonomisindeki değişimler mevcut işinizi etkiliyorsa, bu takip işlemi sizin için bir zorunluluk haline gelecektir. Çünkü buna bağlı olarak stratejiler geliştirmeniz gerekecektir.
Faiz Koridoru Uygulaması
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından uygulanmış olan faiz koridoru grafiklerini görüntüleyebilirsiniz. Bu grafikleri görmek için TCMB resmi internet sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Sayfa üzerinden “TCMB Politika Faizi ve Faiz Koridoru” sekmesinde grafikleri bulabilirsiniz. Grafikler düzenli olarak TCMB tarafından güncellenmektedir. Tüm bilgilerin doğruluğu TCMB tarafından garanti edilir. Grafikler üzerinden “ GLP Borç Verme Faizi, Gecelik Borç verme, BIST Gecelik Repo Faizleri Kapanış, 1 Hafta Vadeli Repo Faiz Oranı, Gecelik Borç Alma, TCMB Ortalama Fonlama Faizi” verilerine kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Ayrıca belirli tarihleri kendiniz belirleyip o tarihler arasında oluşacak faiz koridor grafiğini de oluşturabilirsiniz.