Ticaret hayatından en çok kullanılan unsurlardan birisi de çeklerdir. Çek kullanılarak alacaklılar vadeli bir şekilde bankalardan alacakları parayı tahsil eder. Ticaret hayatının oldukça büyük bir parçası olan çekin üzerine yazılacak olan vade ve tutarlar ile bankalardan para tahsili yapılabilir. Bu nedenle de çek oldukça önemli bir kağıt parçasıdır. Çek, ticari işler söz konusu olduğu zaman resmi fatura olarak işlev görür. Bununla birlikte ticari işlemler sırasında resmi belgeleri fatura karşılığı olarak almak istediğiniz takdirde sizlere faturalı çek verilir. Peki ya faturalı çek nedir?
Sayfa İçeriği
Faturalı Çek
Ticaret hayatında her şeyin maddi bir karşılığı bulunur. Bu maddi karşılık alınmak isteniyorsa resmi evraklar düzenlenmeli ve bu evraklar fatura olarak kayıtlara geçirilmelidir. Fatura bedeli ödemek için kullanılabilecek birçok farklı yol bulunur. Gerek nakit olarak gerek ise vadeli evraklar yani çekler aracılığı ile ödenebilen bu borçlar, kesilmiş olan fatura bedelinin çek ile ödenmesi halinde faturalı çek olarak adlandırılır.
Faturalı çekler ticari bir işe karşılık olarak kesilmiş oldukları için özellikler diğer çeklere oranla çok daha güvenilirdir. Çek söz konusu olduğu zaman karşılığın çıkmadığı tatsız durumlara da rastlanılması mümkün olduğu için faturalı çekin önemi burada ortaya çıkar. Faturalı çekleri ilk olarak faktöring şirketler kullanır. Bununla birlikte finans kurumları tarafından da oldukça sık bir şekilde kullanıldığı bilinir. Çekler vadesi gelmeden önce bozularak nakde dönüştürülür ve bu şekilde kullanılır. Özel faktöring adı ile tanınmakta olan bu uygulama çerçevesinde çekin hangi iş için kesildiği ve çekin sahibi gibi detaylar faturada yer alır.
Vadeli çekler olabileceği gibi vadesiz çekler de bulunur. Faktöring şirketler vadeli çekleri vadesi gelmeden önce belirli bir komisyon ücreti ödeyerek kırar ve bu şekilde tahsil eder. İnsanlar çeklerin karşılığı olmasını bekledikleri için faturalı çekleri faturasız çeklere göre daha çok tercih ederler. Bu nedenle bir çek piyasada itibar görmek istediği takdirde mutlak surette faturalı olmalıdır.
Çek Çeşitleri
Faturalı ve faturasız olarak karşılanabilecek olan çek çeşitleri birbirinden farklı işlemler ile yürütülür. Çeklerin iki farklı şekilde düzenlendiği bilinir. Bunlar;
İsme Yazılı Çek: Bu tür çeklerin üzerinde parayı bankadan çekebilecek olan kişinin ismi yazılır.
Hamiline Yazılı Çek: Bu tür çeklerin üzerinde herhangi bir isim bulunmama kile birlikte hamiline yazısı yer alır.
Çeklerde Yer Alan Unsurlar
- Çeklerin yazıldıkları dilde yer alan kelime karşılığında kullanılmalıdır.
- Kayıtsız ve şartsız bir şekilde para ödenme ibaresi bulunmalıdır.
- Ödemenin yapılacağı yer, banka ismi ve şubesi çek üzerinde yer almalıdır.
- Keşide yeri ile tarih bilgileri çek üzerinde yer almalıdır.
- Çeki düzenleyecek olan kurum ya da kişi ismi, soy ismi ya da unvanı ve imzası çek üzerinde yer almalıdır.
Bu noktada en çok dikkat edilmesi gereken şey keşide tarihi olayan çeklerin geçersiz sayılacak olması olduğu için bu nedenden dolayı keşide yeri gösterilmemiş çeklerde keşideci isminin karşılığı olarak keşide sayılır. Fakat burada da gerekli bilgi yer almıyor ise o çek geçersiz olur.
Faktöring Nedir?
Vadeli satış yapan firmaların her türlü hizmet ve mal satışı üzerinden ortaya çıkan alacak haklarını finansal kuruluşlara satarak kısa vadeli bir şekilde kaynak buldukları bir tür alacak finansmanı yöntemi olan faktöring ya da yaygın olarak bilinen adı ile çek kırdırma işlemi firmalar tarafından çek karşılığında yapılacak olan satışların karşılığında yetkili firmalara peşin bir şekilde bedel satmalarına verilen işlemin ismidir. Bu işlem sayesinde firmalar vadeli alacaklarını nakde dönüştürür ve bu şekilde fon bulurlar. Faktöring vadesi en fazla 180 gün sürebilecek olan ticari alacaklar için kullanılabilir. Faktöring işleminin ise üç temel fonksiyonu bulunur. Bunlar;
Finansman Fonksiyonu: Faktöring işlemlerinde en temel işlevlerden biri olarak bilinen finansman fonksiyonu ile birlikte satıcı firmaya vadeli alacağının genellikle %80 düzeyinde olan oranında vadeden önce ön ödeme yapılmasına denir.
Hizmet Fonksiyonu: Satıcı firma tarafından tutulmakta olan tahsilat hizmetleri, muhasebe kayıtlarının tutulması, kredi kontrolü ve piyasa istihbaratları gibi işlevleri içerir.
Teminat Fonksiyonu: Faktöring işlemlerinin en önemli unsurlarından biri olan bu fonksiyon ile birlikte faktöring şirketleri satıcı firmaların alacaklarını tahsil edememe riskini üstlenir.
Alacak Finansmanı
Çek yolu ile ya da sözleşme aracılığı ile faturalı ve vadeli alacakların finansal kuruluşa devredilmesinin bir karşılığı olarak nakde çevrilme işlemi olan alacak finansmanı, iş yerleri tarafından alacakların hızlı bir şekilde, vadesinden önce hesaba geçirilerek garantili bir şekilde tahsil edilebilmesi için yapılır. Aynı zamanda ihracat için de bu finansman türü kullanılabilir. Faktöring şirketleri çek ya da fatura kırdırma adı ile bilinen işlemleri gerçekleştirerek alacakları nakde çevirebilir.
Çek Kırdırma
Acil nakit ihtiyacı olan şirketler tarafından henüz vadesi gelmeden önce erken bir şekilde tahsil edilen çekler, bu iş için faktöring şirketlerinin yasal aracılığına ihtiyaç duyar. Çek kırma olarak da bilinen bu şilem faktöring şirketleri tarafından belir bir ücret karşılığında yapılır. Çekte esasında vade söz konusu olmaz. Bankaya ibraz edilmesi halinde karşılığı olan çekler tahsil edilir. Uygulamada ise çekler sonraki bir tarihe kesilir ve bu şekilde vade oluşturulur.
