Günümüzde bireyler birikim yapmaya önem vermektedirler. Kişiler olası ihtimallere karşı kötü anlarda kullanabilecekleri birikimleri olmalarını isterler. Hisse senetleri de yatırım yapmanın başka bir şeklidir. Yazımızda sizlere hisse senedi satın almak ne anlama gelir ile ilgili bilgiler aktaracağız.
Sayfa İçeriği
Hisse Senedi Satın Almak
Hisse senedi şirketlerin ortaklarına paylarını gösteren kanuni olarak kabul edilen kıymetli bir evraktır. Hisse senetlerini uzun veya kısa vadeli olarak değerlendirebilirsiniz. Hisse senetleri Sermaye Piyasası Kurulunun yetkisi ile çıkarılmaktadır. Şirketlerin de kendi isteklerine göre hisse senedi oluşturmaları imkanlı değildir. Anonim şirketleri, özel yasalarla kurulmuş olan kurumlar, sermayesi ortak olarak bölünmüş olan şirketler hisse senedi oluşturabilirler. Hisse senedi satın almak bir şirketin paylarına ortak olmak demektir. Hisse senedi satın aldığınızda şirketin bir miktarına sahip olursunuz. Hisse senetleri satın alarak sizde yatırım amacıyla kullanabilirsiniz. Hisse senedi satın aldığınızda şirketin kısmi ortağı olduğunuz anlamına gelir. Örneğin bir şirketin 100 tane hisse senedinin 4 tanesinin değerini ödeyerek satın alırsanız şirketin yüzde 4 payına sahip olursunuz. Şirketin yönetim kuruluna dahil olma, şirket içi seçimlerde oy kullanma gibi seçenekler ve görevler verilirken şirketin kazancının size ait olan hisse miktarı kadarı size verilir. Bu sayede sizde kâr elde etmiş olursunuz. Hisse senedi satın alan kişi kâr elde ederken, aynı zamanda şirketler adına da bazı iyileştirmeleri de beraberinde getirir. Bu iyileştirmeler şirketlerin daha şeffaf hâle gelmesi ve kurumsallaşmasına yardım eder. Şirketler hisse senetleriyle getiriler sağlarlar. Hisse senetlerini halka sunma şekli ile de kazanç oluştururlar. Bazı yatırımcılar hisse senetleriyle oldukça yakından ilgilenirler bunun sebebi ise ileri de kıymetleneceğini ve gelir oranının büyüyeceğini tahmin ettiği şirketlerden kazanç sağlamak için hisse senedi satın alırlar. Şirket kıymetlendikçe ve büyüdükçe kişi de şirket hissedarı olduğu için daha fazla gelir elde edecektir. Bu sebeple gelişen şirketlere olan ilgi daha fazladır.
Hisse Senedinde Yatırım Nasıl Yapılır?
Hisse senedi satın alarak yatırım yapmak için bir bankadan kendi adınızı yatırım hesabı açtırabilirsiniz. Banka hesabı açtırdığınız da banka yetkililerine hisse senedi satın almak istediğinizi belirtmelisiniz. Banka hesabı açtırmak dışında bir başka yolu da borsa veya hisse senetleri ile ilgilenen kuruluşlara başvurmak. Kuruluşlardan size avantajlı geleni seçip yatırımlarınızı kuruluşların önereceği hesaba aktararak borsa da aktif olan şirketler ile yatırım oluşturabilirsiniz. Şirketler borsaya kote olarak hisselerini satarlar. Kote şirketlerin halka sunulacak hisselerin borsanın izni ile borsaya kaydedilmesine denir. Borsaya kote ettirilmeyen senetler ticari olarak geçerli olmazlar. Ayrıca hisse senetleri şirketler tarafından lotlar halinde satışa sunulur. Lotlar hisse senetlerinin sayısını belirtir. İşlem birimi olarak kullanılır. Hisse senedi ile yatırım yaparken bu yatırım yönteminin riskli olduğunu da unutmamak gerekir. Birçok risk bulunduran yatırım yönteminde dikkat edilmesi gereken bir nokta ise başka yatırımcıların sunduğu önerilerdir. Başka yatırımcıların sunduğu önerileri dikkatle izlemek gerekir çünkü borsa piyasasında her yatırımcı en fazla kazanca kendisi sahip olmak ister. Bu nedenle sunduğu stratejiler size kazanç sağlamak yerine zarar ettirebilir. Bu konuda dikkatli olmakta fayda var.
Hisse Senetlerinin Sahibine Neler Kazandırır?
Hisse senetleri sahiplerine kazanç dışında bazı görevler ve haklar sağlar. Bu haklar aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.
- Ortak olma hakkı
- Yönetimde şirket içindeki kararlar için oy kullanma hakkı
- Kâr elde etme hakkı
- Şirketlerin sermayelerindeki artış sonucu yeni paylara sahip olma hakkı
- Bedeli olmaksızın pay elde etme hakkı
- Şirketlerin durumunun kötüye gitmesi durumunda tasfiyeden kendi pay miktarı kadar alma hakkı
- Bilgi sahibi olma hakkı
Hisse Senetlerinin Çeşitleri
Genellikle bilinen hisse senedi çeşitleri adî ve imtiyazlı hisse senetleridir. Fakat ülkemizde bu hisse senetlerinin kullanımı yasaktır. Yatırımcılar da bu hisse senetlerini tercih etmezler, alıp satmazlar. Türkiye’de en çok kullanılan hisse senetleri Nâma ve hamiline yazılmış olan hisse senetleridir.
- Adî ve İmtiyazlı Hisse Senedi: Hisse senedinin sahip olduğu şirketleri ifade eder. Hisse senedinin ait olduğu kişiye şirketten kendine düşen kâr oranını alma, şirket kurulunda oy kullanma ve yer alma, şirket etkinliklerini öğrenme gibi haklara sahiptirler. İmtiyazlı hisse senetlerine aynı zamanda ‘altın hisse’ de denilmektedir. İmtiyazlı hisse senetleri diğer hisse senedi çeşidi olan adî hisse senedinden çok daha özel ayrıcalıklar ve özel haklar sağlar.
- Nâma ve Hamiline Yazılan Hisse Senetleri: Kişi adına düzenlenmiş, ortaklık oranını belirtmesi için çıkarılmış kıymetli belgelerdir. Hamiline yazılmış olan hisse senetlerinde herhangi bir isim bulunmaz. Hamiline yazılmış hisse senetlerinin sahibi Takasbank’a kayıtlı olan kişi ya da hisse senedini ortaya çıkaran kişidir. Hamiline yazılı olan senetler borsada alınabilir veya satılabilirler.
- Primli ve Primsiz Hisse Senetleri: Primli hisse senetleri, hisse senedin de yazılan değerden daha yüksek bir bedel çıkarırsa buna primli hisse senedi denir. Primsiz hisse senetleri ise, hisse senedinin üzerinde yazılan değer kadar bedel çıkarılmasına denir.
- Bedelli ve Bedelsiz Hisse Senetleri: Bedelli hisse senetleri şirketlerin kuruluşunda veya sermayenin geliştirilmesi için çıkarılmış olan hisse senetleridir. Bedelsiz hisse senetleri ise şirketin sahibi olduğu varlıklarda yaşanan değer artışının sermayeye dahil edilmesi ise çıkarılan hisse senetleridir.
- Kurucu ve İntifa Hisse Senetleri: Şirket kurulurken destek sağlayan kişiler için oluşturulan hisse senetleridir. Ait olduğu kişiye ortaklık, şirket yönetiminde söz söyleme gibi haklar sunmaz. Bu hissedarların sadece şirketlerin kazancından bir miktarını alma yetkileri vardır. İntifa hisse senetleri bazı belirlenen kişiler için hizmet bedeli veya alacaklar için çıkarılır, ortaklık payı ve şirket yönetimi ile ilgili hiç bir yetkisi bulundurmazlar.
