Her ülkenin kendi yönetim sürecinde belirlediği bir para politikası bulunmaktadır. Bu yönetimler para politikası kapsamında ülkedeki sosyo ekonomik kararların alınmasını sağlarlar. Para politikası ile Parasal Aktarım Mekanizması temelleri oluşturulmaktadır. Bu yazımızda Parasal Aktarım Mekanizması nedir sorusunun cevabını vereceğiz.
Sayfa İçeriği
Parasal Aktarım Mekanizması
Parasal Aktarım Mekanizması; faiz oranlarındaki tahmini değişimler, döviz kurları, faiz maliyetleri ile varlık fiyatlarına direkt veya endirekt olarak etki etmeye denir. Bu etki ile hem yerli üretim olan ürün ve mallarda hem de ithal edilenlerde fiyat değişikliklerinin oluşması sağlanır. Ayrıca değişkenlik gösteren bu fiyatlarda enflasyon faktörünü de etkileme özelliğine sahiptir.
Parasal Aktarım Mekanizması uluslararası arenada “Monetary Transmission Mechanism” olarak bilinmektedir. Ülkelerin Merkez Bankalarının aldıkları kararlar neticesinde değişen faizler parasal aktarım mekanizmasına da etki eder. Parasal Aktarım Mekanizması ayrıca; Beklentilerde değişimin başlaması, Döviz kurlarında değişimler, Faizlerde değişimler, Varlık fiyat değişimlerinden de etkilenmektedir.
Parasal Aktarım Mekanizması Neden Önemlidir?
Parasal Aktarım Mekanizması ya da para politikası ülkedeki ürünlerin belirlenmiş fiyatlarında sürekli bir istikrar sağlanması için kullanılmaktadır. Finansal istikrarın sağlanması ve korunması için Parasal Aktarım Mekanizmasına ihtiyaç duyulur. Bu amaçla Merkez Bankası tarafından belirlenmiş para politikasının sonucuna ulaşmak ve bu alanda en doğru kararları vermek için Parasal Aktarım Mekanizması en doğru şekilde uygulanmalıdır. Parasal Aktarım Mekanizması ile Merkez Bankası para politikasının toplam talebi nasıl etkilediği, ürün fiyatları, ekonomik aktivitelerin hangi durumlarda etkilendiğini analiz edebilir. Bu yüzden tüm ülkelerde basit farklılıkların dışında Parasal Aktarım Mekanizması olduğu gibi uygulanmaktadır. Fakat işleyişi bakımında farklılık gösterir. Çünkü her ülke farklı yönetim şekilleri benimsemiştir. Ayrıca her ülkenin para politikası da ekonomisine göre her daim yeniden şekillenir. Gelişmiş ülkeler bu alanda oldukça profesyoneldir. Fakat bizim ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkeler içinde bulunan ülkelerin Parasal Aktarım Mekanizmasını kolayca yapabilmesi ve sonuçları her daim doğru alabilmesi mümkün değildir.
Sizler için Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından yayınlanan bir örnekte Parasal Aktarım Mekanizmasının nasıl işlediğine dair görsel paylaşacağız. Bu görselden hareketle daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Parasal Aktarım Mekanizmasına Dair Görüşler
Büyük Buhranda meydana gelen ekonomik kriz sonucunda iktisadi sistemde büyük değişimler yaşanmıştır. Bu değişimler ekonomik ve maliye politikalarının paraya etkisinin ne denli büyük olduğunu ortaya koymuştur. Bu zamanda parasal konularda çalışmalar yapan John Maynard Keynes, Parasal Aktarım Mekanizmasına dair görüşlerde bulunmuştur. Bu mekanizmayı inceleyerek kendi adında bir görüş sunan Keynes’in görüşleri iktisadi alanda günümüzde de önemli bir yer tutmaktadır. Parasal Aktarım Mekanizmasına dair iki görüş bulunur. Bunlardan biri Keynesyen diğeri ise Parasalcı Görüştür.
Keynesyen Parasal Aktarım Mekanizması
Keynesyen Parasal Aktarım Mekanizmasına göre; faiz oranları bir ülkenin para politikası üzerinden en önemli etkiyen araçtır. Para politikasının uygulanması için faiz oranlarındaki değişimler hayati önem taşır. Talepler, para politikasının faiz oranlarına etki ettiği gibi buna da etki edecektir.
Parasal Görüş Parasal Aktarım Mekanizması
Tarih 1960 yılını gösterdiğinde Milton Friedman adına bir kişi ve onu destekleyen iki grup iktisatçının ortaya koyduğu görüştür. Kendilerine o zamanlarda “Parasalcılar” tabirini kullanmışlardır. Ortaya koydukları Parasalcı görüş; para politikasına etkiyen faktörlerin sadece faiz oranı veya yatırıma dair yapılan harcamalar olmadığını ve bu kabul görülmenin yetersiz olduğunu savunur. Parasalcı görüşe göre; faiz oranları ve harcamaların yanında para politikasına dair etkiyen daha farklı birçok etmen bulunmaktadır.
