Başarıya ulaşmak için problemlerin çözümü için geliştirilmiş birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler insanların uygulaması için yaratılmıştır. Bizlerin tekil olarak veya grup çalışmalarında verimli olabilmek yahut fayda sağlayabilmek için sorun yaratan etmenleri ortadan kaldırmamız gerekmektedir. Bu amaçla yıllardır hemen hemen her alanda geliştirilen iyileştirme sistemleri bulunmaktadır. Bu sistemlerden biri de “Pareto analizi”dir. Bu yazımızda sizlere “Pareto Analizi Nedir?” sorusunun cevabını vermeye çalışacağız.
Sayfa İçeriği
Pareto Analizi
Pareto analizi; bir problemin çözüm aşamasında problemin önemli olan kısımlarının daha az önemli olan kısımlarından ayırmak için kullanılan bir çeşit diyagram olarak bilinir. Şirketlerde özellikle grup çalışmalarının yaygın olduğu kurumlarda sıkça kullanılmaktadır. Pareto analizi ile bir sorunun çözümü başarı seviyesinin saptanması gibi durumları belirlemek için bir baz noktası oluşturulmasını sağlar. Ayrıca problemin çözüm sürecini devam ettirmeye ve yönetim kısmına entegre edilmesine katkı sağlar. Pareto analizi yahut pareto diyagramı olarak da ifade edilen bu yöntem çoğunlukla 80 / 20 kuralı ile ünlenmiştir.
İlk olarak 1897 yılında İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto tarafından geliştirilmiş bir yöntemdir. Bu yıllarda gelir dağılımındaki eşitsizlikleri incelemek adına oluşturulmuştur. On yıl sonra ise tarihler 1907’yi gösterdiğinde bu defa Amerikan iktisatçı M. C. Lorenz pareto analizini grafik ile göstermiştir. Bu şekilde pareto diyagramı ortaya çıkmıştır. Bu diyagramın her alanda uygulanması ve her konuda uygulanabilir olması nedeni ile oldukça faydalı bir yöntemdir.
Sonraki yıllarda pareto analizi daha da geliştirilmiş ve yeni yöntemler de eklenmiştir. Bunlardan biri de Joseph M. Juran tarafından geliştirilen 80 / 20 kuralıdır.
Pareto Analizi 80/20 Kuralı
Pareto analizinde yer alan 80/20 kuralı günümüzde oldukça etkili bir şekilde kullanılan yöntemlerden biridir. Bu analizde 80/20 kuralına göre %80 oranında gelir çoğu zaman %20 oranındaki azınlık elindedir. Geride kalan %20 oranındaki gelir ise toplumdaki %80 arasında paylaşılır. Pareto analizi 80/20 kuralından hareketle bazı örnekler:
- Toplumun %20’si gelirin %80’ini elde etmektedir,
- Gelen müşteri şikayetlerinin %80’i şikayet tiplerinin %20’sinden gelmektedir,
- Elde edilen cironun %80’i, müşterilerin %20’sinden gelmektedir,
- Ülkenin %80’i, sayısal olarak illerin %20’sinde yaşamaktadır,
Bu örnekler bu kural dahilinde ortaya çıkmış olsa da doğruluğu kesin değildir. Fakat yapılan araştırmalarda bu kurala oldukça yakın sonuçlar elde edilmiştir.
Pareto Diyagramı Nasıl Çizilir?
Pareto Analizi diyagram üzerinden de gösterilmektedir. Pareto analizinin grafik ile ifade edilen haline “Pareto Diyagramı” denilir. Bu grafiğe örnek olarak aşağıdaki resmi inceleyebilirsiniz.
Grafikteki X ekseni sorunun nedenlerinin yüzdelik olarak ifade edilerek dağıtılmış halidir. Y ekseni ise maliyet veya bir durum frekansını ifade eder. Bu grafiğe bakıldığında en çok yüzde sahibi olan neden en başta yer alırken nedenlerin etkisi azaldıkça grafikte azalan hareket gözlenir.
Pareto Diyagramı çizmek için bu adımları takip edebilirsiniz.
- İlk olarak nedenleri incelenecek kıstaslar saptanır.
- Bu kıstasa ait bütün nedenler liste haline getirilir.
- Nedenlerin ne kadar sık görüldüğü ölçülür.
- En sık görülen nedenden başlayarak, azalan şekilde grafiğe yerleştirilir.
- Kümülatif(birikimli) sıklık değeri hesaplanır ve grafik çizilir.
Pareto Analizi Faydaları
Pareto Analizi her alanda kullanılan yöntemlerden biridir. Örneğin müşteri şikayeti değerlendirilmesinde kullanmak amacı ile bir Pareto Analizi yapabilirsiniz. Bu durumda;
- Sahip olunan müşterilerin istek ve şikayetleri başka açıdan incelenir,
- Bu şikayetler içinde en önem arz eden nedenler belirlenir,
- Bütün sorunların oran ve önem dereceleri ayrı ayrı incelenebilir,
- Sorunlara yaklaşımda bulunulurken çıkan sonuç akabinde doğru yönlendirilebilir.
ABC Analizi
ABC analizi; Pareto analizinde yer alan 80/20 kuralının diğer adıdır. Abc analizi de her alanda kullanıma uygundur.
Yıllık Parasal Hacim = Yıllık Kullanılan Malzeme Miktarı X Birim Maliyet
formülü ile ABC analizi yapılmaktadır. Bu formülden elde edilen sonuca göre yıllık parasal hacmin kritik olup olmadığı belirlenir.
