Geçmişten günümüze kıymetli evraklar hem sosyal hem de ticari yaşam için önem arz eden vazgeçilmeyecek nesnelerdendirler. Bu kıymetli evraklar adeta geleceğe dair verilen kararların bile delili olmaktadırlar. Kıymetli evraklardan senetin ne olduğunu ve senetin nasıl geçersiz olacağının ayrıntılarını yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Senet Nedir?
Senet birisi tarafından herhangi bir olayın delilini teşkil eden belgelerdir ya da bir başkasına yazdırılabilen veya yazılarak imzalanan ve aleyhe delil olabilen kanıtlardır.
Günümüzde de senetler genellikle ödenmesi gereken paranın belirlenen tarihte ödenmesini garantileyen paranın ödenmeme ihtimalini en aza indiren ödenmediği takdirde borçlu kişiye hukuki yaptırımı belgeleyen kaynaklardır.
Fakat bu senetlerin herhangi bir yaptırımının olabilmesi için geçerli olmaları gerekmektedir. Bu sebeple senetlerin taşımaları gereken bazı şartlar vardır.
Senetlerin Geçerlilik Şartları
- Senet (Bono) kelimesinin senette bulunması gerekir.
Senet metninde senet kelimesinin yer alması zaruridir aksi takdirde senet geçersiz sayılacaktır. Bir başka dilde yazılan senetlerde de senet kelimesinin o dildeki karşılığı mutlaka yazılmalıdır.
Senet kelimesi kullanılmadan emre yazılmış bir senet ise bu senet, emre yazılı havale olarak kabul edilmektedir.
- Ödenecek paranın belirli olması gerekir.
Yazılan senette alınan ürün de belirtilerek ödenmesi gereken para miktarının ve para cinsinin yazılması zorunludur. Bu iki unsurdan birisi dahi eksik olursa senet geçerli olmayacaktır. Senette ödeme tutarı hem yazı hem de sayı ile belirtilmelidir. Ayrıca para birimlerinde kullanılan kısaltmalar anlaşılır olmalı ve hangi ülkeye ait olduğu anlaşılmalıdır. Gerekirse açıklama yapılmalıdır.
- Senetler kayıtsız şartsız ödeme özelliğine sahip olmalıdır.
Senetler belirli şartlar altında gerçekleşeceğine dair ifadeler içermemelidir yani senet bedellerinin hangi durumlar halinde istenebileceği senet üzerinde kesinlikle yer almamalıdır.
- Kime ödeneceği senet üzerinde belirtilmelidir.
Ödenecek bedelin kime ödeneceği mutlaka senet üzerinde belirtilmelidir. Senetin hak sahibinin kim olduğunun anlaşılabilmesi için bu şartı sağlamak zorunludur. Bu kişilere lehdar da denilmektedir. Eğer hak sahibi gerçek kişi ise ; kişinin ad ve soyadı, tüzel kişi ise; unvanıyla birlikte ad ve soyadının yazımı zorunludur.
- Keşidecinin imzası gereklidir.
Senetlerde imzaların mutlaka el ile atılmış ıslak imzalar olması gereklidir.
Mühür, kaşe, paraf, parmak izi ile atılmış hiç bir imzanın geçerliliği bulunmamaktadır. Poliçe senetleri dışında ki senetlerde parmak izi ve mühür geçerlidir. Keşidecinin imzasının senedin ön ve senet metninin altında bulunması yeterli olacaktır. Ayrıca eğer keşideci tüzel kişi ise unvanının da bulunması zorunludur. Yetkilerini aşmasına rağmen imza atan kişiler senetten sorumlu tutulabilirler.
- Borçlunun adı soyadı ve unvanı yazılmalıdır.
Senetteki muhatabın yani asıl borçlunun adı soyadı varsa unvanının senedin herhangi bir yerine mutlaka yazılması gerekmektedir. Muhatabın imzasının ise senette bulunması zorunlu değildir.
- Keşide tarihi belirtilmelidir.
İlk olarak keşide tarihinin senedin düzenleme tarihi demek olduğunu belirtmek gerekmektedir. Senedin düzenlendiği tarihin senet üzerinde belirtilmesi oldukça önemlidir. Çünkü senedi düzenleyen kişinin düzenleme tarihinde ehliyetinin olup olmadığının tespiti buna bağlıdır. Tarih; gün, ay ve yıl olarak gösterilmelidir. Takvimde olmayan tarihlerin kabulü her zaman sağlanmasa da kabul edildiği yargıtay kararları da mevcuttur.
Senetin Geçersiz Olma Durumu
Yukarıda belirttiğimiz maddelerin; senet (bono) kelimesinin senette bulunması, ödenecek para miktarının ve biriminin belli olmaması, kayıtsız şartsız ödeme özelliğine sahip olması, kime ödeneceği senet üzerinde belirtilmeli, keşidecinin imzası bulunmalı borçlunun adı soyadı ve unvanı yazılmalı, keşide yani senedin düzenlendiği tarih belirtilmelidir. Bu maddelerin gerektirdiği şartlardan herhangi birisinin eksik olması durumunda senet geçersiz sayılacaktır.