Ülkelerde ekonomik politikaları belirlerken birçok farklı etken gözetilmek zorundadır. Bu nedenle belirlenmiş endekslere göre ekonomi politikaları şekillerin, bu endekslere göre ekonomiye yön verilir. Belirlenen endeksler hem hükümet ve ekonomi düzenleyici devlet organları tarafından önemsenirken hemde yatırımcı açısından önemli bir veri olarak görünmektedir. Ekonomide yüksek öneme sahip endekslerden biri olan Tüketici Güven Endeksi nedir, Bu endeks nasıl hesaplanır gibi soruların cevaplarını yazımızda ayrıntılı ve örnekli bir biçimde vereceğiz. Bu değerlerin ne anlama geldiğini anlatmaya çalışacağız.
Sayfa İçeriği
Tüketici Güven Endeksi Nedir?
Ülkedeki tüketicilerin genel olarak ekonomiye bakış durumlarını gösterir. Tüketicinin kendi mali durumunu ve ülkedeki mali durum ile ilgili görüşlerini alır. Bir sonraki dönemlerde yapacağı maddi harcamaları varsa tasarruf planlarını ölçen bir göstergedir.
Tüketici güven endeksi iki kurumun her ay vatandaşlarla yaptığı anket çalışmaları ile belirlenin. Bu iki kurum; Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu olarak faaliyet göstermektedir.
Tüketici Güven Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Güven endeksini hesaplamak için yukarıda belirttiğimiz iki kurum ülke genelinde rastgele seçilmiş hanelere giderek bu hanelerden kişisel ve ülkenin ekonomik durumuna ait görüşleri alırlar. Bir sonraki dönemlerde yapacakları harcama planlarını ya da birikim planlarını sorarlar. Bu sorulara aldıkları cevaplarla endeksi hesaplarlar. Sorular sorulan genel olarak aynıdır.
- Geçen 12 aydaki hanenin ekonomik durumu
- Gelecek 12 ay içerisindeki hanenin ekonomik beklentilerini
- Borç durumu, borç kullanıp kullanmayacağı
- Ev veya araba gibi yüksek fiyatlı tüketim malları alıp almayacağı
- Yine yüksek maliyet tutan ev tadilatı gibi harcamalar yapıp yapmayacağı
- Ülkenin genel ekonomik durumuna ilişkin görüşleri
- İşsiz sayısının artıp artmayacağı
- Tüketici fiyatlarına ilişkin fiyat artış tahminleri
- Diğer dayanıklı tüketim malları alıp almayacağı
- Tasarruf yapma eğilimleri
Belirtilen soruların ardından toplanan bilgiler ışığında endeks hazırlanır. Bu sorulardaki amaç tüketicinin harcama yapıp yapmayacağını ve bu yöndeki eğilimini kestirebilmektir. Böylece ekonomiye duyulan güven ile ilgili bir bilgi edinilmiş olur. Bu soruların bulunduğu anketler rastgele seçilmiş ailelere her ayın ilk on beş günü uygulanır ve aynı ayın sonunda da güven endeks oranları olarak açıklanır.
Tüketici Güven Endeksi Oranları Ne Anlama Gelir ?
Avrupa Birliği tarafından kullanılan denge sistemine göre hesapladığımız endeks oranı 0 ve 200 sayıları arasında bir değer alır. Denge sisteminde yayılma endeksi oluşturmak için sorulara iyimser ve kötümser yaklaşanların yüzdelerinin farkı alınır. Bu farka 100 eklenerek her bir değer için yayılma endeksi oluşturulur. Sorular sorulardan bazıları seçilerek çıkan puanın aritmetik ortalaması alınır. Burada ekonomiye olan genel güven endeksi hesaplanmış olur. Bu güven endeksi sonucu çıkan sayı 100 ve daha büyük ise tüketicinin ekonomiye olan güvenini göstermektedir. Ancak bu sayı 100’den küçük olursa tüketicinin kötümser olduğunu gösterir.
Tüketicinin taleplerini gösterdiği için bu değerler ülke ekonomisinin büyümesinde de rol oynar. 100’den düşük değerlerin olduğu zamanlarda tüketicilerin para harcama yönelimlerinin azaldığı gözlemlenir. Bu nedenle ülkede para politikasını belirleyenler bu eğilimi arttırmak için çaba harcarlar. Politika üretirler. Bu endeks sonucu çıkan sayının 100’den büyük olması halinde tüketici harcama eğilimindedir. Para politikalarını belirleyen kurumların bu kez tasarruf tedbirlerini hayata geçirmesi gerekmektedir.
Yukarıdaki görselde 2016 Nisan ayındaki güven endeksi ile 2017 Nisan ayındaki güven endeksi arasında 2,8 puan artış bulunmaktadır. Bu değere tüketicinin ekonomiye olan güveninin arttığını göstermektedir.
Genel ekonomik durum beklentisi Nisan ayında 96,2 iken Mayıs ayında 100,6 değerine yükselmiştir. Bu artış tüketicinin gelecek 12 ayda ekonomide durumun iyi olacağı yönünde düşünceleri olduğunu göstermektedir.
Yukarıdaki görselde ise tüketici güven endeksi ve alt endeksleri ile değişim oranlarının Mayıs 2017 değerleri gösterilmektedir.
Ülkemizde bu endeksi en çok etkileyen değerlerden birisi döviz olmuştur. Dövizdeki hareketlilik tüketicinin görüşlerini etkilemektedir.
