Sayfa İçeriği
- Dikkat Edilecek Husus 1: Kavramları İyi Öğrenmek
- Dikkat Edilecek Husus 2: Uzun Vadeli mi Kısa Vadeli mi?
- Dikkat Edilecek Husus 3: Sabır Sabır Sabır!
- Dikkat Edilecek Husus 4: Yatırımda Kullandığın Parayı Unut!
- Dikkat Edilecek Husus 5: Gündemden Kopma!
- Dikkat Edilecek Husus 6: Teknoloji Trendlerini Takip Et!
- Dikkat Edilecek Husus 7: Kritik İsimleri Takip Et!
- Dikkat Edilecek Husus 8: Vazgeçilmez Ol!
- Dikkat Edilecek Husus 9: Bir Bilene Danış!
Dikkat Edilecek Husus 1: Kavramları İyi Öğrenmek
Hisse (pay) senetleri günümüzde önemli yatırım araçlarından biri olup yatırımcısına bol miktarda kazanç sağlayabileceği gibi büyük kayıplara da neden olabilir. Bu nedenle hisse senedi alım satım işlemlerinde oldukça dikkatli hareket edilmesi gerektiği gözden kaçırılmamalıdır.
Hisse senetleri şirket sermayesinin parçalarını oluşturmaktadır. Şirket sermayesinin parçalarını oluşturan bu hisse senetleri sahibine şirkete ortak olma imkanı sağlar. Şirketin değerindeki artışa ve azalışa göre ortakların da kazancı ya da zararı belli olmuş olur. Ayrıca belirli dönemlerde dağıtılan kâr payları ortaklar arasında paylaştırılmaktadır.
İyi bir yatırımcı hisse senedini mümkün olan en düşük fiyattan alıp, en yüksek fiyattan satmaya çalışan kişidir. Bunun için yatırım yapılan ülkenin gündemi, piyasa koşulları, şirketin iç dinamikleri yakından takip edilmelidir. Ayrıca etkin bir ön görüye sahip olmak yatırımcıya büyük kazanç sağlama potansiyeli oluşturmaktadır.
Dikkat Edilecek Husus 2: Uzun Vadeli mi Kısa Vadeli mi?
Yatırımlar kısa vadeli olabileceği gibi uzun vadeli de olabilmektedir. Kısa vadeli yatırımlar hisse senedi fiyatlarındaki değişimlerin anlık takip edilmesiyle yapılan alım satım işlemleridir. Anlık verilerin değerlendirilmesiyle büyük bir kâr potansiyeli elde edilebilmektedir. Ancak anlık dalgalanmalar özellikle ufak yatırımcıyı derin sulara gömme tehlikesini de beraberinde getirmektedir.
Uzun vadeli yatırımlar sağlam bir ön çalışma sonucu elde edilecek veriler vasıtasıyla geleceği parlak şirketlere ortak olunmakla sağlanabilmektedir. Burada en önemli faktörlerin başında istikrar gelmektedir. Ortak olunacak şirket uzun vadede düzenli bir şekilde kâr payı sağlamalı ve piyasadaki pastadan aldığı payı akıllı bir şekilde büyütebilecek potansiyele sahip olmalıdır. Aksi takdirde hisse senedine yapılmış olan yatırım, yatırımcıyı felakete sürükleyebilir. Dolayısıyla uzun vadeli yatırım yapmak isteyen bir kişi muhakkak şirketin köklerini araştırmalı, şirketin araştırma ve geliştirme faaliyetlerini takip ederek şirkette gelecek olup olmadığını tespit edebilmelidir. Aksi takdirde yapılan bu yatırım eldeki kaynakların heba edilmesiyle sonuçlanacaktır. Böyle bir sonuçtan kaçınmak için sağlam bir araştırma elzemdir.
Dikkat Edilecek Husus 3: Sabır Sabır Sabır!
Uzun vadeli yatırımcı olmak sabırlı olmayı gerektirmektedir. Sabırlı olmayan bir yatırımcı anlık yükselişlere aldanacaktır. Bu aldanma sonucu uzun vadeli planlarını bir kenara bırakacaktır. Ufak dalgalanmalarda öne çıkan aç gözlülük duygusu istikrarsızlığı da beraberinde getirecektir. Böyle bir yatırımcının uzun bir süreci planlaması mümkün görünmemektedir. Böyle hareketlerle uzun bir yolculuğa çıkmak mümkün olmamaktadır. Sabırlı bir yatırımcı bu sabrını öncelikle ön inceleme yaparken yerine getirmelidir. Aksi takdirde hemen yapılacak bir yatırım sağlam temellere oturtulmamış bir bina gibi olacaktır. Sağlam bir temele oturtulmamış bina nasıl en ufak bir sallantıda yerle bir oluyorsa sağlam temellere oturtulmamış bir yatırım da yatırımcısını hezimete uğratacaktır. Böyle bir hezimete uğramayı hiçbir yatırımcı tercih etmeyecektir. Ancak yeni ve tecrübesiz yatırımcılar ufak dalgalanmalarda hareketsiz kalma konusunda sabırsız olabilmektedir. Piyasaya yeni girmekten ötürü heyecanlı olan yatırımcı kendini ufak kazançlarla tatmin edip ödüllendirme niyetinde olabilir. Bu tip hareketlerin sonuçları ön görülmezse yani sabırsız davranılırsa yatırımcıyı hazin bir son bekleyecektir.
Dikkat Edilecek Husus 4: Yatırımda Kullandığın Parayı Unut!
Yatırımcı çeşitli amaçlarla kullanmak durumunda olduğu parayı uzun vadeli hisselere yatırmamalıdır. Zira böyle bir yatırım en ufak bir ihtiyaçta yatırımdan vazgeçileceğinden sağlam temellere oturtulmamış olacaktır. İhtiyaç duyuldukça kullanılması gereken bir yatırım derme çatma yapılmış bir çadır ise kısa vadeli ihtiyaçlar için kullanılmayacak parayla yapılan yatırım her tuğlası sağlam temeller üzerine oturtulmuş bir bina olarak karşımıza çıkacaktır. Kimse yağmurlu ve fırtınalı havalarda derme çatma yapılmış bugün var ve yarın yok olacak bir çadırı; her daim sıcaktan ve soğuktan koruyacak sağlam temeller üzerine kurulmuş bir binaya tercih etmez. İşte bu nedenle kısa vadeli ihtiyaçlar için kullanılacak para ile uzun vadeli yatırıma kalkışmamak gerekmektedir. Çocuğun okul taksidi, eşin kozmetik harcamaları, yeni araba alma, yurtdışına seyahat gibi olmadık nedenlerle uzun vadeli olması planlanmış hisse senetleri bozdurulmamalıdır. Aksi halde en büyük kural olan istikrar büyük darbe yemiş olacaktır. Yatırımcı uzun vadeli hisse senedi alırken o senet için ödemiş olduğu parayı birkaç ay hatta birkaç yıl için tamamen unutmalıdır. Böyle bir yatırımın temel kuralı budur. O paranın unutulması elzemdir. O para günlük ihtiyaçlar için kullanılmayacak bir paradır. Nasıl ki bir kişi oturduğu ve sahip olduğu evi yurtdışını gezmek ya da yeni araba almak için satmıyorsa uzun vadeli hisse senedini de her başı sıkıştığında satmamalıdır. Zira o hisse senetleriyle elde edilecek kâr payı ve potansiyel değer fırtınalı denizlerde yatırımcının sigortasıdır. Yatırımcının dikkat etmesi gereken önemli hususlardan biri budur.
Dikkat Edilecek Husus 5: Gündemden Kopma!
Uzun vadeli hisse senedi yatırımcısının dikkat etmesi gereken önemli hususlardan biri de yatırım yaptığı ülke gündemidir. Örneğin Bank Asya’ya yatırım yapan bir kişi Bank Asya’nın ortaklarıyla Türkiye Cumhuriyeti hükümeti arasındaki gerilimin kokusunu çok önceden alabilmiş olursa zamanında hisselerini satarak büyük bir düşüşe maruz kalmaktan kendini kurtarabilecektir. Ancak tüm bu gelişmelere kulağını tıkamış olursa şirket için ortaya çıkacak krizi çok fark edemez ve piyasadan silinebilir. Takip edilmesi gereken hususların başında ülkedeki yasalar gelmektedir. Ortağı olacağınız şirketin faaliyet alanına ilişkin yasal düzenlemeler çoğu kez hisse senetlerinizin akıbeti konusunda belirleyici olabilmektedir. Örneğin alkol ürünlerini pazarlayan ya da üreten bir şirketin ortağı olabilirsiniz. Yatırım yaptığınız şirketin bulunduğu ya da ihracat yaptığı ülkede geniş bir alkol yasağı uygulanabilir. Bu durumda ne olacaktır? Elbette yatırımcı büyük bir zarar uğrayacaktır. Peki yatırımcı bu zarardan nasıl kurtulabilecektir? Tabii ki yapılması gereken muhtemel düzenlemeleri takip ederek yapabilecektir. Yasalar çoğu kez uzun tartışmaların ardından yürürlüğe girmektedir. Parlamento gündemi takip edilerek yasa taslakları hakkında önceden fikir sahibi olunabilir. Yetkili kişilerin söylemleri takip edilerek yasal düzenlemeler hakkında önceden fikir sahibi olunabilir. Bu sayede her türlü ihtimale karşı hazırlıklı olunabilir.
Dikkat Edilecek Husus 6: Teknoloji Trendlerini Takip Et!
Kimi zaman teknolojik gelişmeler hisse senetlerinin akıbeti konusunda belirleyici olabilmektedir. Örneğin fosil yakıtlar üzerine çalışmakta olan bir şirket daha az maliyetli ve çevreye daha az zarar veren yenilenebilir enerji çözümlerinin üretilmesiyle piyasadan kolaylıkla silinebilir. Ancak bu teknolojik araştırmaları takip eden bir yatırımcı böyle bir silinme öncesinde tedbirini alır ve şirket güzel günlerini yaşarken hava kararmadan önce şirketle yollarını ayırabilir. Bu sayede piyasadan silinirken hisse senediyle birlikte birikimi de ortadan kalkmamış olur.
Dikkat Edilecek Husus 7: Kritik İsimleri Takip Et!
Uzun vadeli hisse senedi alan bir kişi ortağı olacağı şirketin karar alan kritik isimlerini de yakından takip etmelidir. Örneğin ortağı olacağınız şirketin CEO’su mali yolsuzluklara karışmış olabilir. Şirketin karar alıcıları vergi kaçırıyor olabilir. Kara para aklıyor olabilir. Böyle skandalların kokusu burna geldiği an hareket geçilmeli ve gereken yapılmalıdır. Aksi halde CEO’nun başına gelenler dolayısıyla darbe alabilecek şirketle siz de büyük bir darbe alabilirsiniz.
Dikkat Edilecek Husus 8: Vazgeçilmez Ol!
Vazgeçilemeyecek sektörlere yatırım yapmak her zaman avantajlıdır. Örneğin gıda, sağlık gibi sektörler hiçbir zaman potansiyelini kaybetmeyecek sektörlerdendir. Ancak insanlar her zaman turizm ya da lüks konut harcamalarını tercih etmeyebilir. Dönem dönem yaşanacak dalgalar kâr payındaki istikrarsızlığa neden olabilecektir. Bu tip dalgalanmaları önlemenin en iyi yolu işte bu zorunlu olarak tüketim yapılacak sektörleri tercih etmekten geçecektir.
Dikkat Edilecek Husus 9: Bir Bilene Danış!
İyi bir yatırımcı gerektiğinde önemli kişilerden tavsiye almaktan çekinmemelidir. Ancak bu önemli kişileri belirlerken dikkatli olmalı ve manüpilasyonlara aldanmamalıdır. İşin uzmanlarından alınacak destek ile sağlam temeller kurmak mümkündür.