Hayatın devamlılığının sağlanabilmesi için birçok kişinin çalışması gerekmektedir. Ülkemizde çalışan bireylerin her birisi için sigorta yapılması kanunlar tarafından zorunlu tutulmaktadır. Bu sigortalar ile bireylerin maaşlarından her ay belirli bir miktar kesinti yapılmaktadır. Böylece bireylerin sağlık sorunlarındaki harcamaları devlete ödenmiş bu primler sebebiyle ücretsiz olarak gerçekleştirilmektedir ayrıca bireyler emekli olacakları zaman yine çalışırken ödüyor oldukları bu primler aracılığıyla primlerini toplu bir şekilde alma ve emekli maaşı almaya hak kazanma gibi durumlar gerçekleşmektedir.
Çalışan bireylerin çeşitli sebepler ile çalışma hayatlarına ara vermeleri ya da daha önce Türkiye’de çalışmış olan yabancıların SGK’ya zorunlu olarak ödemiş oldukları bu primleri geri almak istedikleri bilinmektedir. Bu sebeple birçok kişi tarafından yatırılan sigorta primleri geri alınabilir mi sorusu sorulmaktadır.
Sigorta Primleri Geri Alınabilir Mi?
Ödedikleri sigorta primlerini geri almak isteyen vatandaşların çeşitli şartlar sağlandığında bu primleri geri alabildikleri bilinmektedir. Halk arasında bu primleri alma “toptan ödeme” olarak da bilinmektedir. Bu konu 5510 sayılı yasa ile düzenlenmiş ve toptan ödemenin gerçekleşebilmesi için gerekli koşullar belirlenmiştir.
Ödenen sigorta primlerinin iki farklı şekilde geri alınabildiği bilinmektedir. Bu türleri ;
- yaşlılık toptan ödemesi
- ölüme bağlı toptan ödeme
olarak sınıflandırmak mümkündür.
Yaşlılık Toptan Ödemesi
Bireyin çalıştığı işten ayrılması ya da iş yerini kapatması sonucunda sigortalı kişi eğer kanun tarafından belirtilen yaş sınırını da doldurmuş ( kadınlar da 58 yaş, erkekler de 60 yaş) ve buna rağmen malullük ya da yaşlılık aylığı almaya hak kazanamaması durumunda ki sigortalılara bu yaşlılık toptan ödemesi yapılmaktadır.
Bu ödemenin talep edilebilmesi için, hizmet akdi ile veya kamu görevlerinde çalışan sigortalıların işten ayrıldıktan hemen sonra muhtarlarından tahsis talep ve beyan taahhüt belgesini almaları gerekmektedir. Bu belge ile bağlı bulundukları il müdürlüklerine başvurularını gerçekleştirebilirler.
Ayrıca bu toptan ödemenin ihyası da mevcuttur. Bireylerin yazılı olarak müracaat etmeleri ile birlikte belirtilen prim tutarının geçen zaman içerisinde gerekli katsayısı hesaplanarak belirtilen tarihe kadar ödenmesi durumunda ihya gerçekleşmiş olmaktadır.
Ölüme Bağlı Toptan Ödeme
Eğer sigortalı olarak çalışan kişi ölürse ve ölen sigortalı kişinin hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamıyorsa, ölüm tarihinden itibaren kanuna göre hesaplanacak olan bir ölüm toptan ödeme tutarı vardır. Bu tutar ölen sigortalının eşine, çocuklarına, anne ve babasına kanunlarla belirtildiği oranda üleştirilmektedir. Bu ödemenin gerçekleştirilebilmesi için ölen sigortalının hak sahiplerinin tahsis talep ve beyan taahüt belgesi ile bağlı bulunduğu il müdürlüğüne başvuruda bulunması şarttır.
Tahsis talep dilekçesine; eğer çocuklar 18 yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim veya ortaöğrenime devam ediyorsa öğrenci belgelerini eklemeleri gerekmektedir. (Ortaöğrenime devam eden erkek çocuklar için 20, yükseköğrenime devam eden erkek çocuklar için 25 yaş sınırı vardır.) Ayrıca malul çocuklar için sağlık raporu da mutlaka eklenmelidir. Talep durumunda hizmetlerin ihyası da mümkündür.
İadeye konu olan prim tutarları;
SGK’nın 4a kapsamındaki sigortalılar için 1 Ekim 2008’den önce ki işçi ve işveren toplamları 1 Ekim 2008’den sonraki dönemler de ise işçi payı primidir.
SGK’nın 4b kapsamındaki sigortalılar için ise 1 Ekim 2008’den önce veya sonra ayrımı bulunmamaktadır. Sigortalının ödemiş olduğu malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim iadesi için konu olmaktadır.
Ayrıca kısa dönem çalışmalarında ki sigortalı bireylerin sigorta primlerini talep etmeleri halinde primlerinin geri ödemesi yapılmamaktadır.
Eğer siz de toptan ödeme talebinde bulunmak istiyorsanız gerekli belgeler ile bağlı bulunduğunuz il müdürlüklerine giderek başvuruda bulunmalısınız.
