Bireylerin birikimlerini değerlendirmek istemeleri ya da yeni bir iş kurarak kazançlarını bu iş aracılığı ile elde etmek istemeleri ile birlikte günümüzde birçok yatırım aracı oluşmuştur. Peki yatırımlarını gerçekleştirmek isteyen bireylerin yatırım kararlarını etkileyen faktörler nelerdir? Yatırım tam anlamıyla ne demektir? Bu soruların cevaplarını ayrıntıları ile yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Sayfa İçeriği
Yatırım Nedir?
Yatırım kelimesinin anlamı kullanılacağı alana göre birbirinden çok farklı anlamlar içermektedir. Yatırım kelimesinin genel kullanım alanı ise ekonomistler ve işletmeciler arasında oldukça yaygındır.
Ekonomistler tarafından yatırım kelimesinin anlamı şu şekilde kullanılmaktadır; bir ülkenin ulusal servetinde oluşan artışı ifade etmektedir, üretilen malların tüketilmeyen kısmı yatırımdır (köprü, fabrika inşa edimi gibi).
İşletmecilerin kullandığı yatırım kelimesinin anlamı ise şu şekilde açıklanabilir; orta ya da uzun vadeli fonların yatırılıp kullanıldığı varlıklardır. Paranın farklı bir üretim faktörüne dönüşmesine de yatırım denilebilmektedir.
Halk açısından genel olarak bu kavramın anlamına baktığımızda ise gelir sağlamak ve artı kazanç elde etmek için var olan imkanları değerlendirmek olarak tanımlamak mümkündür.
Yatırım Kararların Önemi
Yatırım kararları işletmenin geleceğini belirleyeceğinden bu kararlar dikkatli bir şekilde verilmelidir.
- Doğru verilmiş yatırım kararları işletmenin ömrünü uzatır, gelirini arttırır, piyasa değerini arttırır fakat yanlış verilen bir yatırım kararı işletmenin iflasına sebep olabilir.
- Yanlış yatırım kararları rekabet gücünün azalmasına hatta kaybolmasına sebep olur bu durum pazar payının azalmasına neden olur.
- Yanlış yatırım kararı sonucu pazar payını kaybeden işletmeler bunu tekrar kazanmak için ekstra harcama yapacak yeni giderleri oluşacaktır. (reklam giderleri, ürün geliştirme, satış arttırıcı faktörler vb.)
Yatırımlarını gerçekleştirecek işletmelerin yatırım kararlarını doğru vermeleri işletme geleceği için oldukça önemlidir. Bunun için yatırımcı geleceği görebilmeli gerekli talebi karşılayabilecek düzeni işletmesinde kurabilmelidir. Talebe hızlıca cevap verebilmeli geç kalmamalıdır. Gelen talebe verilen geç cevaplar talebin başka işletmelere yönelmesine sebep olacağından işletme kazancını olumsuz etkileyecektir.
Yatırım Kararlarını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Yatırımı etkileyen faktörleri maddeler halinde sıralamak mümkündür. Bunlar;
- İşletmelerin amaçları ya da politikaları
- Yönetimin görüşü
- Ekonomik etkenler ( Enflasyon, Satış Tahmini, Üretim Şekli, Risk ve Belirsizlik, Zaman, Rakiplerin Davranışı, Potansiyel Fonlar, Nakit Akışı Bütçesi, Veriler, Teşvik Tedbirleri)
- Bölgeye bağlılık
- Adalet ve yargıya güven
- Sağlık kuruluşlarının varlığı
- Eğitim kuruluşlarının varlığı
- Yer altı zenginlikleri, tarım ürünleri zenginlikleri
- Çevre düzenlemesi ve temizlik hizmetleri
- Tarihi ve turistik yerler
- Şehir içi ulaşım
- Şehir içi park ve trafik imkanları
Yukarıdaki maddeler yatırımcıların gerçekleştirecekleri yatırım kararlarını doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemektedirler.
Yatırım Kararları ve Risk
Gerçekleştirilecek yatırımların her birisi ayrı ayrı geleceğe yönelik olduğundan ve gelecek ile ilgili tahminler içerdiğinden risk taşımaktadır. Çünkü bu tahminlerin doğruluk oranları değişmektedir. Yatırım kararları verilirken bu kararları en çok etkileyen unsurlardan birisi de risk unsurudur. Çünkü hiç bir yatırım projesi için gerekli risk ölçümü tam olarak yapılamaz bu durum ise yatırımcıyı tedirgin etmektedir.
Risk faktörünün yatırımcıyı tedirgin etmesinden dolayı mutlaka yatırımcının çevresel faktörlerin ne şekilde gelişeceğini buna bağlı olarak yatırımının nasıl etkileneceğinin belirli olması gerekmektedir. Yatırımcının kararlarını daha da olumsuz olarak etkileyecek belirsizlik durumu ise riskten daha ağır bir durumdur. Belirsizlik durumlarının oluşmasında ise genellikle yatırımcılar projelerini gerçekleştirmekten vazgeçmektedirler.
Yatırım Kararlarının Alınması İçin Gereken Unsurlar Nelerdir?
- İlk yatırım tutarı
- Yatırım projesinin hurda değeri
- Net para girişi
- Para girişlerini zamanlama
- Projenin ömrü
- Projeden beklenen verim oranı
Bu unsurları açıklamak gerekirse;
İlk Yatırım: İşletmenin ilgili projeye ayırdığı fonlardır. Yatırım projesinden kazanç elde etmeye başlayıncaya kadar geçen süre içerisinde gerçekleşebilecek bütün harcamaları yani para çıkışını içerir.
Hurda Değeri: Gerçekleştirilen yatırımın ekonomik ömrünün sonlanması ile birlikte ortaya çıkan kalıntı değere denilir. Hurda değeri yatırımcının yatırım kararını etkileyebilecek kadar önemli bir faktör olarak görülmektedir.
Net Para (Nakit) Girişi: Yatırım projesi faaliyete geçtikten sonra projenin ömrü boyunca işletmeye girecek para girişini ifade etmektedir. Net nakit girişlerinin belirlenmesinde önemli olan unsurlar şu şekilde sıralanabilir.
- Nakit girişi ve gelir aynı anlamlarda değillerdir. Nakit girişi peşin satışlar da hemen kredi kartlı satışlarda ise tahsil günü oluşmaktadır.
- Nakit girişi olduğu düşünülen tutarların sabit tutar dizisi şeklinde olması zorunlu değil.
- Nakit girişi kontrol edilirken vergiler de dikkate alınmalıdır.
Para Akışının Zamanlanması: Yatırım projesinin başındaki para çıkışının ve proje ömrünün sonundaki para girişinin hesaplanması dışında proje devam ederken oluşabilecek para giriş ve çıkışları değerlendirilmelidir.
Projenin Ömrü: Gerçekleştirilen yatırımın ne kadar süreceği hesaplanmalıdır. 1 yıldan az sürecek yatırımlar yapılmamalıdır.
Projeden Beklenen Verim Oranı: İşletmenin yatırım projesini gerçekleştirmek için harcamış olduğu bir sermaye miktarı vardır. Yatırım projesinin verimli sayılabilmesi ise sağladığı kazancın kullanılan bu sermaye miktarından fazla olması gerekmektedir. Verim oranı proje ömrü boyunca çeşitli sebepler ile sürekli olarak değişiklik göstermektedir ve bu oranın sabit olarak kalması mümkün değildir.
