Bilanço
Bilanço ibaresi aslında bir tabloyu ifade etmektedir. Genel olarak şirketlerde, işletmenin belirli zamanlardaki sahip olduğu varlıkları ve bu varlıkların sağlandığı kaynakları içinde bulunduran tablolar bilanço olarak ifade edilir. Bir çeşit mali tablo da diyebiliriz. Özellikle muhasebe alanında kullanılan bilanço tabloları, işletmeler için oldukça önemlidir. Çünkü bilanço işletmelerde sahip olunan her türlü varlık, mal ve hizmet için öngörülen değerlerdir. Bu değerler gerek öz kaynak gerek ise yabancı kaynaklardan sağlanabilir.
Bilanço tablosunda; hesapların belli tarihlerde kapatılması sonucunda meydana çıkan borç miktarı ve sonraki aydaki hesap dönemine aktarılan borç ve alacakların fazlasının özeti gösterilir. Türk Ticaret Kanunu 79. maddesinde bilanço tanımını şöyle yapmıştır. Bilanço, envanterde gösterilen kıymetlerin sınıflandırılmış ve karşılıklı olarak değerleri itibariyle tertiplenmiş özetidir.
Bilanço Bölümleri
Bilanço bölümlere ayrılmaktadır. Bu bölümlerden biri aktif bölüm diğer ise pasif bölümdür. Bilançonun aktif bölümü mal ve hizmet üretimine ayrılmıştır. Bu alandaki parasal değerleri gösterir. Bilançonun pasif bölümünde ise mal ve hizmet üretimine ait parasal değerlerin kaynağını ya da nereden sağlandığını göstermektedir.
Bilanço Eşitliği Kuralı
Bilanço matematiksel olarak da ifade edilmektedir. Bu ifadeye ”bilanço eşitliği kuralı” denir ve bu kurala ait formül aşağıdaki gibidir.
Aktif = Pasif
Varlıklar = Kaynaklar
Dönen Varlıklar + Duran Varlıklar = Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar + Uzun Vadeli yabancı Kaynaklar + Öz kaynaklar
Bilanço İlkeleri
Bilanço ilkeleri 3 kısma ayrılmaktadır. Bunlardan ilki ”Varlıklara ilişkin ilkeler” ikincisi ” Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler” üçüncüsü ise ”Öz kaynaklara ilişkin ilkeler”dir. Bilanço ilkelerinin olmasındaki amaç; parasal bir sermaye ekleyen ya da elde ettikleri öz kârı işletmeye bırakmış olan işletme sahibi yahut işletme hissedarları ile alacaklı kişilerin; getirdiği kaynaklar ve bu kaynakların kullanılması ile ortaya çıkan her şeyin muhasebe kayıt, tablo ve hesaplarının doğru bir biçimde okunarak gösterilmesi, belirli bir zaman aralığında aynı işletmenin mali durumunu objektif ve gerçekçi bir şekilde ilan etmesidir.
Varlıklara İlişkin İlkeler
– Dönen varlık, işletme de 1. yılda paraya dönüşebilen değerler için kullanılan bir ifadeyken 1. yıldan daha fazla zamanda paraya dönüşen değerler için duran varlık ifadesi kullanılır.
– Vade süresi 1. yıldan daha az olan varlıklar dönen varlık grubuna sevk edilir.
– Değer bazında düşüş yaşayan varlıklara karşılık ayrılmaktadır.
– Bilanço günündeki değerine vadeli alacaklar indirgenir.
– Bilanço da birikmiş amortismanlar gösterilmektedir.
– Alacaklar ise özellikleri baz alınarak ayrılır.
– Alacaklar kesin değil ise tahakkuk yapılmamalıdır.
Yabancı kaynaklara İlişkin İlkeler
– Eğer uzun veya kısa süreli ayrım yapmak isterseniz bu durumda bir yıl ölçüt olarak alınmalıdır.
– Vadesi bir yılın altında bulunan borçlar kısa vadeli olarak yabancı kaynaklara aktarılmaktadır.
– Bulunan tüm borçlar belirtilmelidir.
– Vadeli borçlar ise bilanço günündeki değerine indirgenmek zorundadır.
– Borçlar da özellikleri baz alınarak ayrılmalıdır.
Öz Kaynaklara İlişkin İlkeler
– Bir işletmede öz kaynaklar buranın asıl sahibi ve ortakların haklarını belirtir.
– Sermaye payları ise özellikleri baz alınarak belirtilir.
– Azalan öz kaynak belirtilmektedir.
– Ayrıca öz kaynak net olarak gösterilmek zorundadır.
– Meydana gelecek zarar öz kaynaklardan indirilmelidir.
– Sermaye yedekleri gelir olarak gelir tablosuna alınmamalıdır.
Bilanço Çeşitleri
Bilanço şekillerinden ilki hesap tipi bilançodur. Hesap tipi bilanço; varlıkların sol tarafa kaynakların ise sağ tarafa paralel olacak şekilde sıralandığı durumdur. İkinci bilanço şekli ise rapor tipi bilançodur. Bu tür bilanço da ise varlıkların üst kısma kaynakların ise alt kısma yazıldığı bilinir. Son olarak tek düzen hesap planı bulunur. Bunda ise hesap tipi bilanço üzerinden işlem yapılır.
