Hepimizin bildiği gibi günümüz dünyasında bir miktar birikintisi olan çoğu kişinin aklına bu birikintiyi değerlendirmek veya çoğaltmak gelir. Bu işlemin en zahmetsiz ve en hızlı yollarından birisi ise borsadır. Birikintilerinin değerini arttırmak isteyen bireyler işte tam da bu sebeplerle borsaya yönelmiş ve borsayla ilgili bir çok konuyu merak edip öğrenmek istemişlerdir. Bunlardan birisi ise Bistech sistemidir. Peki Bistech Nedir? Bu sorunun cevabını yazımızda bulabileceğiniz gibi Bistech sisteminin neleri değiştirdiğini de yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Bistech
Borsa küçük ya da büyük ölçekli işlemler yapan bütün yatırımcılar için risk barındıran bir platformdur. Yatırımcılar bu risklerden mümkün olduğu kadar uzakta kalmak istemektedirler. Borsa İstanbul ise bu riskleri en aza indirmek ve önüne geçmek istemektedir. Bunun için ise çeşitli kurallar koydukları gibi çeşitli sistemler de geliştirmişlerdir. Borsa İstanbul’un büyük ölçekli yatırımcıları olduğu kadar özellikle küçük yatırımcıları korumayı istemesi ve hisse senetleri alım- satım işlemlerinin belirli kurallar içinde gerçekleşmesi amacı ile Bistech uygulaması devreye girmiştir.
Daha önceki yıllarda Borsa İstanbul tarafından yatırımcılar açısından riskleri en aza indirebilmek yatırımcıları olası spekülasyonlara karşı koruyabilmek için Otamatik Seans Durdurma Sistemi (OSDS) kullanılırken Kasım 2015 tarihinden itibaren ise Bistech uygulaması devreye girmiştir. Bu iki uygulamanın da birbirine benzeyen yönleri bulunurken, Bistech sisteminin uygulanmaya başlaması ile bazı kurallara son verilmiş, alım-satım işlemlerine ise yeni düzenlemeler getirilmiştir. OSDS ve Bistech’in ortak özelliği, yatırımcıların korunması ve kurallara aykırı işlemleri engelleyebilmektir.
Bistech, borsada aşırı fiyat değişimlerini engelleyebilme için uygulamaya konulmuş olan ve geçici bir süre hisse senedinin sürekli işlemden çıkarılmasını sağlayan bir koruyucu bir sistemdir. Aşırı fiyat değişimleri Borsa İstanbul tarafından belirlenen eşik değeri fiyatlarının aşılması durumunda oluşmaktadır. İşte Bistech sistemi tam da bu noktada devreye girmektedir. Hisse senedine gelen emirleri durdurarak yatırımcının riskini azaltma görevini üstlenir.
Bistech Nasıl Çalışır?
Bistech devre kesici seansların sadece sürekli işlem zamanlarında çalışmaktadır. Bistech devre kesicinin çalışmasını tetikleyecek unsur hisse senedi fiyatlarında oluşacak aşırı değişimdir yani tek fiyattan işlem görme kısmında Bistech devre kesici kullanılmaz.
Bistech devre kesici referans fiyatına %10 marj uygulanarak Bistech devre kesici fiyat limitlerinin bulunması sağlanır. Bu fiyat limitlerine kadar normal işlemler devam etmektedir. Bu fiyat limitlerine ulaşıldığında emir iptal edilir. Bu limitlerden işlem olmasına izin verilmez ve Bistech devre kesici çalışır. Eğer söz konusu emir daha önceki fiyat seviyeleri ile işlem gerçekleştirmiş ise kalan kısmı iptal edilmektedir.
Bistech devre kesicinin çalışmasının başlaması ile birlikte işlemler durdurulur ve beş dakika boyunca emir toplama aşamasına geçilmektedir. Bu aşama sırasında açılış/kapanış ve tek fiyat seanslarında olduğu gibi teorik fiyatlarla birlikte işlem miktarı da gösterilir.
Beş dakikalık emir toplama sürecinin ardından 2 dakikalık eşleşme süreci gerçekleşmektedir. Emir toplama ve eşleşmenin sürecinin ardından sırası ile normal işlemler devam etmektedir.
Ayrıca gün ortası açılış seansının ya da kapanış seansının başlamasına 10 dakika kalmış ise (saat 12:20 / 12:30 ve 17:20 /17:30) saatleri arasında Bistech devre kesici çalışmaya başlarsa emir toplama süresi 5 dakikadan 10 dakikaya yükseltilir. Sırada eşleşme olmadan emir toplamayı izleyen aşamada da devam etmektedir. Devam eden emir toplama aşaması bu işlemin sona ermesi ile birlikte alakalı sırada da eşleştirme olmaya devam etmektedir. Alakalı sırada Bistech devre kesicinin çalışmaya başlaması durumunda bu sıra içerisinde rüçhan hakları, varant, temerrüt gibi sıralardaki işlem yöntemleri hiçbir kesintiye uğramadan devam etmektedir.
Bistech Neleri Değiştirdi?
- Bistech ile birlikte artık işlemler iki seanstan değil tek seanstan oluşmaktadır. Bu durum sayesinde öğlen arası denilen zaman dilimlerinde de tek fiyattan pozisyonlar açımı sağlanabilecektir.
- Fiyatlardaki marj ve limitlerin hesaplama yöntemleri de tamamıyla değişmiştir. Paylar ve borsa yatırım fonları için %20, rüçhan hakkı kuponları için ise %50’lik bir değişme olmuştur.
- Gün ortası veri analizi ortadan kalkmış yalnıza sabah ve akşam şeklinde gerçekleştirilmeye başlanmıştır.
- Kalanı pasife yaz emri Bistech ile birlikte kullanımdan kalkmıştır.
- Ayrıca fiyatların gösterim şeklinde de bir değişiklik yapılmıştır. Virgülden sonra 3 haneli gösterime başlanmıştır.
