Ülkelerin iyi yönetilebilmesi için belli alanlarda politikalar yürütülmelidir. Bu alanların başında ekonomi, savunma, siyaset ve sosyal haklar gelmektedir. Ülkelerin ayakta kalabilmesi için ise güçlü ekonomik politikaların var olması gerekir. Her hükumet kendi döneminde ekonomik düzeni belirlemek için para politikası belirler. Para politikası Merkez Bankası tarafından yürütülmektedir. Bu politika çerçevesinde ekonomik kalkınma sağlanır. Para politikası kapsamında var olan birçok terim bulunmaktadır. Bu terimlerden biri de “politika faizi”dir. Bu yazıda sizlere politika faizi nedir sorusunun cevabını vermeye çalışacağız.
Politika Faizi
Politika Faizi; Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından bir haftalık vadeli repo ihaleleri için belirlenmiş olan faiz oranına denir. Belirlenen bu faiz oranları ile bankalar repo isteklerini karşılar. Bankaların işleyişinde mevcut bulunan tahvil veya bonolar içi teminat verilir. Ardından Merkez Bankasından para alınarak repo yapılır. Bu repolar sayesinde bankalar kendilerine fon kaynağı sağlarlar.
T.C. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu aylık toplantılar yapmaktadır. Bu toplantılarda politika faizi belirlenmektedir. Para Politikası Kurulu; ülkedeki piyasa şartları, küresel ekonomik şartları göz önünde bulundurur. Daha sonra bu şartlara göre politika faizinde düzenleme yapılır. Bu düzenleme politika faizinin artması, azalması veya sabit kalması yönünde olabilir.
T.C. Merkez Bankası iki şekilde borç verme faizi uygular. İlki “gecelik” olarak bankalara borç vermede uygulanan faiz, ikincisi ise “haftalık” yani bankalara borç verirken uyguladığı faizdir. T.C. Merkez Bankası ayrıca “görünmeyen faiz” adında bir faiz de vermektedir. Bu faiz gecelik faiz ile haftalık faizin ağırlıklı ortalamasının alınması ile elde edilir.
Politika Faizi Artması
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası para politikası kapsamında belirlemiş olduğu politika faizinde değişiklikler yapabilir. Politika faizindeki değişiklik örneğin faizin yükselmesi yönünde olabilir. Politika faizi artar ya da yükselirse; bankalar Merkez Bankasına bir haftalık repo verir. Bu repo ile maliyet yükselir. Bu durumda bankaların sahip olduğu nakit miktarı azalır ve sağladıkları kredilerin faiz oranları yükselişe geçer. Kredilerdeki faiz oranları yükselmesi ile mevduat faiz oranları da yükselir. Bu durumda ekonomi durgun bir aşamaya gelir. Faiz oranının yükselmesi her alanda sırayla etkisini gösterir. Hep olumsuz yönde etkileyecek diye bir durum söz konusu değildir. Faiz oranlarının yükselişi döviz kurlarında düşüşe neden olur. Bir ülkenin Merkez Bankasının politika faizini artırması yani paranın değerini artırması o ülkenin para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında değerinin artması anlamına gelir.
Politika Faizi Düşmesi
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası para politikası kapsamında politika faizi düşürülebilir. Eğer politika faizi düşerse bu durumda bankalar açısından Merkez Bankası ile repo yapmanın maliyeti azalacaktır. Bankaların fonları artacak ve sağladıkları kredilerin de faizleri düşecektir. Akabinde mevduat faiz oranları da düşer. Bu durumda kredi hacmi artar ve ekonomi hareketli bir döneme girer. Bu ekonominin büyümesine işarettir. Bir ülkenin Merkez Bankasının politika faizini düşürmesi yani paranın değerini düşürmesi o ülkenin para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında değerini kaybetmesi anlamına gelir.
Faiz Koridoru Nedir?
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının bankalara borç verip alması işlemlerinde meydana gelen alan Faiz koridoru olarak adlandırılır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının bankalara borç verirken uyguladığı faiz oranları ile borç alırken uyguladığı faiz oranları arasındaki fark yani diğer bir değiş ile faiz koridoru ayarlanmaktadır. Faiz koridoru gerektiğinde genişletilip daraltılarak döviz kurlarının kontrol altına alınması sağlanır.
